Zdarzają się sytuacje, które mogą być przedmiotem oceny zarówno w postępowaniu karnym, jak i cywilnym. Czy wydane przez sąd karny orzeczenie wpływa na treść rozstrzygnięcia w sprawie cywilnej? Od czego to zależy? Wyrok karny a postępowanie cywilne.
Do napisania tego tekstu zainspirował mnie jeden z Czytelników Bezprawnika, który w komentarzu do tekstu o wojence prowadzonej przez wiceministra sprawiedliwości Patryka Jakiego z sędzią prowadzącą jego proces stwierdził, że „w polskim prawie wyrok sądu karnego powinien być uznany przez sad cywilny„. Czy faktycznie tak jest?
Wyrok karny a postępowanie cywilne
Prawidłowa odpowiedź brzmi: „tak, ale…”. Co do zasady bowiem, faktycznie ustalenia zawarte w wyroku karnym wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Wynika to z treści art. 11 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym:
Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną
Uważny Czytelnik dostrzeże przy tym, że przepis posługuje się pojęciem „ustalenia wyroku skazującego„. Oznacza to, że w postępowaniu cywilnym wiąże sąd nie tylko samo rozstrzygnięcie co do faktu popełnienia czynu zabronionego, ale i innych ustaleń dotyczących stanu faktycznego, okoliczności popełnienia przestępstwa. Ma to na celu ułatwić postępowanie cywilne, choćby z racji zrezygnowania z kolejnego postępowania dowodowego.
Wiążąca moc ustaleń dokonanych w wyroku – zauważmy, że tylko skazującym – nie przesądza jednak w sposób bezpośredni o treści rozstrzygnięcia w procesie cywilnym. Niekiedy jednak wyrok karny wprost wpływa na orzeczenie cywilne, np. jeśli chodzi o niegodność dziedziczenia („Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli: (…) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy„) albo wznowienie postępowania („Można żądać wznowienia na tej podstawie, że (…) wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa„).
Czy wyrok cywilny wiąże w sprawie karnej?
W drugą stronę zasada respektowania orzeczeń sądów cywilnych i karnych działa, ale inaczej: sąd karny jest związany wyłącznie prawomocnym rozstrzygnięciem sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny (art. 8 §2 kodeksu postępowania karnego).
Jeśli masz problemy w sprawach z zakresu odpowiedzialności cywilnej lub karnej, a także w każdej innej sprawie, w której chciał(a)byś uzyskać poradę prawnika, możesz skontaktować się z redakcją Bezprawnik.pl. Współpracuje z nią zespół osób specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym kontakt@bezprawnik.pl, a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
