Przy przyznawaniu ulg dla dzieci uczących się na danym terenie decydujące znaczenie ma sam fakt zamieszkiwania, a nie to, gdzie dziecko jest zameldowane. Tak uznał wojewoda wielkopolski. Tym samym unieważnił część zapisów uchwały rady miejskiej w Kleczewie.
Ulga pieniężna dla ucznia: kryterium zameldowania
Zgodnie z uchwałą ulga pieniężna przysługiwała uczniom szkół ponadgimnazjalnych – do momentu ukończenia 20 lat – na dojazdy do szkoły w okresie roku szkolnego. Warunkiem koniecznym było zameldowanie na pobyt stały oraz zamieszkiwanie na terenie gminy Kleczew. Właśnie to kryterium zakwestionował wojewoda jako organ nadzorujący. Stwierdził, że podstawę przyznania uprawnień do skorzystania z ulgi stanowi art. 22b ust. 1 i ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 111). A w nim wprost jest wskazane, że świadczenia na rzecz rodziny rada gminy może ustalić „dla osób zamieszkałych na terenie jej działania”.
Miejsce zamieszkania – interpretacja w oparciu o kodeks cywilny
Ustawodawca odnosi się do zamieszkania, a nie zameldowania. Wojewoda zauważył, że w przepisach ustawy nie ma określonej definicji „zamieszkania”. W związku z powyższym należy ją interpretować w oparciu o kodeks cywilny. A zgodnie z nim miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której przebywa ona z zamiarem stałego pobytu. Dla przyjęcia „zamieszkania” na gruncie przepisów kodeksu cywilnego konieczne jest zatem wystąpienie dwóch przesłanek: przebywania i zamiaru stałego pobytu. Nie mówi się tu bowiem o zameldowaniu, czyli uzyskaniu potwierdzenia pobytu w określonej miejscowości, ale o faktycznym przebywaniu z zamiarem stałego pobytu. Taka interpretacja znajduje odzwierciedlenie również w art. 1 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713), który stanowi, że „mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową”. Z przepisu tego wyraźnie wynika, że to fakt zamieszkania, a nie zameldowania, determinuje przynależność do wspólnoty samorządowej.
W ocenie wojewody ustalenie kryterium do przyznania ulgi pieniężnej w postaci faktu stałego zameldowania może dyskryminować młodzież na stałe zamieszkującą, ale niezameldowaną na terenie gminy. A, jak stwierdził, wykluczenie ze wspólnoty samorządowej osoby nielegitymującej się wymogiem stałego zameldowania nie znajduje uzasadnienia także w wartościach konstytucyjnych. W szczególności nie daje się pogodzić z zasadą równego traktowania obywateli wobec prawa (art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).
A zatem nie jest dopuszczalne, aby rada gminy, podejmując uchwałę, wprowadzała w niej dodatkowy, obok miejsca zamieszkania, wymóg posiadania stałego zameldowania na terenie gminy, jako warunku koniecznego, od którego zależy uprawnienie do ustalanego świadczenia.
Dziennik Gazeta Prawna jako pierwszy poinformował o rozstrzygnięciu wojewody.
