Wraz z urodzeniem dziecka zmienia się również sytuacja prawna mamy. I nie chodzi tylko o jej sytuację zawodową, ale również o inne prawa, jakie przysługują jej w związku z narodzinami dziecka.
Prawa matki po urodzeniu dziecka
Prawa kobiet w ciąży są bardzo rozbudowane. Większość przyszłych mam skupia się na tych związanych z pracą zawodową, choć i w życiu codziennym wiele się zmienia. Zaraz po urodzeniu dziecka w pracy przechodzimy na tzw. urlop macierzyński. W praktyce składa się on z dwóch urlopów: urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. W trakcie urlopu macierzyńskiego, czy rodzicielskiego co do zasady nie można wypowiedzieć umowy o pracę. Oczywiście istnieją wyjątki. Jeżeli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy. Umowa może zostać również rozwiązana jeżeli pracodawca ogłasza upadłość lub następuje likwidacja zakładu pracy.
Suma urlopu, na którym matki mogą w sumie przebywać zaraz po urodzeniu dziecka, wynosi 52 tygodnie. W przypadku narodzin wieloraczków długość urlopów wynosi odpowiednio od 31 do 37 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz do 34 tygodni urlopu rodzicielskiego. Razem może to być od 65 do nawet 71 tygodni, w zależności od liczby dzieci. Oczywiście urlop rodzicielski może zostać podzielony pomiędzy obojga rodziców, prawo przewiduje zresztą szereg innych urlopów związanych z wychowaniem dziecka.
Pomoc ojca po porodzie
Prawo do pomocy ojca nie kończy się na kwestii urlopów. Przepisy przewidują zwolnienie lekarskie na opiekę po porodzie. Ojciec dziecka może starać się o tzw. zasiłek opiekuńczy na osobę bliską, jaką jest drugi rodzic dziecka. Dotyczy on zarówno małżeństwa jak i konkubinatu. Zasiłek opiekuńczy na osobę bliską przysługuje każdej osobie ubezpieczonej. Można starać się o niego już pierwszego dnia pracy. Zasiłek może trwać maksymalnie 14 dni w danym roku kalendarzowym.
Bardzo ważnym prawem matki po urodzeniu dziecka jest także opieka okołoporodowa i po porodowa. Ma ona prawo do obecności osoby bliskiej przy porodzie. Obecnie mocno ograniczone ze względu na pandemię, na co zresztą zwracał uwagę RPP. Matka nie może być również separowana od noworodka. W sytuacji, w której noworodek pozostaje dłużej w szpitalu, musi mieć zapewniony i umożliwiony bezpośredni kontakt z matką.
Pomoc finansowa po porodzie
Jaka pomoc finansowa przysługuje matce po urodzeniu dziecka? Oczywiście pierwszą, jaka przychodzi do głowy, jest świadczenie wychowawcza 500+. Jeżeli matka nie otrzymuje zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego, czyli jest bezrobotna, jest studentem lub osobą pracującą na umowach cywilno-prawnych ma prawo do świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1000 zł. Wypłacane jest ono przez rok od momentu urodzenia dziecka, bez względu na dochód rodziny.
Jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 674 zł (lub 764 zł jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne) matce przysługuje również zasiłek rodzinny. Do zasiłku rodzinnego przysługują także różnego rodzaju dodatki, w tym z tytułu urodzenia dziecka – jednorazowo 1000 zł, tzw. becikowe.
