Licytacje komornicze – można na nich nabyć nieruchomości, samochody, sprzęt komputerowy, meble a nawet dzieła sztuki. Co trzeba zrobić, aby wziąć w nich udział? Jakie warunki trzeba spełnić? Gdzie możemy znaleźć informacje o licytacjach? Wyjaśniamy.
Podstawowym celem większości postępowań egzekucyjnych, prowadzonych przez komorników sądowych, jest zaspokojenie roszczeń pieniężnych wierzyciela. Niekiedy następuje to w sposób dosyć bezpośredni – np. gdy bank albo pracodawca dłużnika przelewają na konto komornika potrącenia z tytułu zajętego rachunku czy wynagrodzenia.
Czasami jednak, z uwagi na charakter zajętego przez komornika składnika majątku, taka ścieżka postępowania nie wchodzi w grę. Dotyczy to przede wszystkim egzekucji z ruchomości i nieruchomości. Podlegające egzekucji komorniczej samochody czy lokale mieszkalne są z reguły sprzedawane w drodze tzw. licytacji publicznej. Uzyskane w ten sposób pieniądze ze sprzedaży trafiają do wierzyciela lub wierzycieli, a zatem kupując w ten sposób pomagamy w wykonaniu orzeczeń sądowych.
Licytacje ruchomości
O zamiarze przeprowadzania licytacji komornik dokonuje stosownego obwieszczenia, umieszczanego w budynku sądu oraz na stronie Krajowej Rady Komorniczej: licytacje.komornik.pl. To jedyny, oficjalny i autoryzowany portal zawierający obwieszczenia o licytacjach komorniczych. Warto o tym pamiętać, ponieważ dochodziło już do sytuacji, w których przestępcy zamieszczali w innych serwisach fałszywe obwieszczenia w celu wyłudzenia pieniędzy od nieświadomych niczego osób.
W obwieszczeniu powinny się znajdować następujące informacje:
- termin licytacji,
- miejsce przeprowadzenia licytacji,
- przedmiot (rzeczy podlegające sprzedaży)
- warunki licytacji,
- sumę oszacowania i cenę wywołania,
- miejsce i czas, w których można oglądać ruchomości,
- wzmianka, że prawa osób trzecich nie będą przeszkodą do przeprowadzenia licytacji i przybicia na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie ruchomości od egzekucji i uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące egzekucję
W pierwszej licytacji ruchomości cena wywołania (czyli najniższa, za jaką można sprzedać daną rzecz) wynosi 75% ceny oszacowania. W przypadku, gdy pierwsza licytacja nie dojdzie do skutku i dana rzecz nie zostanie sprzedana, na wniosek wierzyciela może zostać przeprowadzona druga licytacja – wówczas cena wywołania wynosi 50% ceny oszacowania.
Szacowania (wyceny) ruchomości dokonuje co do zasady komornik, ale może on również (a w pewnych wypadkach jest do tego zobowiązany) powołać biegłego, który sporządzi wycenę.
W licytacji nie mogą uczestniczyć: dłużnik, komornik, ich małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo, osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym oraz licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji.
Jakie warunki trzeba spełnić? Do kiedy trzeba zapłacić?
Aby przystąpić do licytacji, w niektórych przypadkach należy uiścić wadium. Rękojmię – w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania – należy złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym przetarg. Rękojmi nie składa się jednak, jeżeli suma oszacowania (a zatem wartość wszystkich ruchomości, co do których odbywa się licytacja) jest niższa niż pięć tysięcy złotych. Uiszczona rękojmia jest zwracana tym licytantom, którzy nic nie wylicytowali; w pozostałych przypadkach jest zaliczana na poczet ceny nabycia.
Licytację wygrywa ten, kto, rzecz jasna, zaoferuje najwyższą cenę. Nabywca winien od razu uiścić całą cenę, jeśli wynosi ona mniej niż 500 zł. W przypadku, gdy wartość wylicytowanego przedmiotu jest wyższa, należy uiścić od razu co najmniej 20% ceny (nie mniej jednak, niż 500 zł), a pozostałą część – w dniu następnym w godzinach urzędowania kancelarii komorniczej lub na rachunek bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia następnego.
Jak wspomniałem, obwieszczenia o licytacjach z całego kraju znajdziemy w specjalnym serwisie prowadzonym przez Krajową Radę Komorniczą licytacje.komornik.pl. Możemy w nim skorzystać z wyszukiwarki, co ułatwi znalezienie interesujących nas ruchomości, np. samochodów czy mebli. Często obwieszczenia są wzbogacone o zdjęcia. W przypadku, gdy mamy wątpliwości co do stanu ruchomości albo inne pytania, warto skontaktować się z kancelarią komorniczą, w której prowadzone jest dane postępowanie.
Licytacje nieruchomości
W drodze licytacji komorniczej można również nabyć nieruchomości. To pod wieloma względami atrakcyjny sposób nabycia nieruchomości: wyceny zawsze dokonuje biegły sądowy, cena wywołania wynosi 75% (pierwsza licytacja) lub 2/3 (druga licytacja) ceny oszacowania, a nabywca uzyskuje „czystą” pod względem wpisów hipotecznych nieruchomość.
Obwieszczenie o licytacji nieruchomości jest publikowane co najmniej dwa tygodnie przed przetargiem:
- publicznie w budynku sądowym
- w lokalu organu gminy,
- w dzienniku poczytnym w danej miejscowości
- na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej
Aby przystąpić do licytacji, należy złożyć rękojmię w wysokości 10% sumy oszacowania – najpóźniej dzień przed licytacją. W licytacji nie mogą uczestniczyć te same osoby, jak przy licytacji ruchomości, a także osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zezwoleniem organu państwowego. To ostatnie ograniczenie może np. dotyczyć obcokrajowców, a także osoby zamierzające nabyć działki rolne (to skutek ostatnich zmian w prawie, ograniczający możliwość swobodnego nabywania ziemi rolnej).
W licytacji można wziąć udział przez pełnomocnika
Osobiste stawiennictwo na licytacji nie jest konieczne – możemy bowiem ustanowić swojego pełnomocnika do nabycia nieruchomości. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Ważne jest, aby – zgodnie z ogólnymi zasadami prawa – takie pełnomocnictwo było udzielone w formie aktu notarialnego, i zawierało oznaczenie licytowanej nieruchomości. Podobnie, jeśli licytowana nieruchomość miałaby wejść do majątku wspólnego małżonków, a na licytacji może stawić się tylko jedno z nich – należy przedstawić stosowny dokument, np. zgodę na nabycie nieruchomości.
Licytacja odbywa się w sądzie – publicznie, w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sądowego. Komornik winien podać do wiadomości obecnych:
- przedmiot przetargu;
- cenę wywołania;
- sumę rękojmi;
- termin uiszczenia ceny nabycia;
- ciążące na nieruchomości zaległości w podatkach państwowych oraz innych daninach publicznych, jeżeli wysokość tych sum jest zgłoszona, z wyjaśnieniem, które z nich obciążają nabywcę bez zaliczenia na cenę nabycia;
- prawa obciążające nieruchomość, które będą utrzymane w mocy z zaliczeniem i bez zaliczenia na cenę nabycia;
- wynikające z akt zmiany w stanie faktycznym i prawnym nieruchomości, jeżeli zaszły po jej opisie i oszacowaniu.
Sama licytacja odbywa się ustnie. Postąpienie nie może być niższe niż 1% ceny wywołania. Na rzecz osoby, która zaoferowała najwyższą cenę, sąd udziela przybicia. Aby jednak zostać właścicielem nieruchomości, należy spełnić warunki licytacyjne, czyli przede wszystkim uiścić resztę ceny.
Na skutek wydanego przez sąd postanowienia o przysądzeniu własności osoba, która wygrała licytację i spełniła pozostałe warunki, staje się prawowitym właścicielem nieruchomości. Wygasają wówczas hipoteki wpisane na nieruchomości i inne obciążenia, za wyjątkiem tych, które wymienił komornik podczas licytacji, a co wynika z przepisów prawa. W praktyce oznacza to, że nabywca otrzymuje „pustą księgę”, i nie musi spłacać kredytów hipotecznych zaciągniętych przez poprzedniego właściciela.
Warto natomiast, przed przystąpieniem do licytacji (tak ruchomości, jak i ruchomości) dowiedzieć się u komornika prowadzącego daną sprawę, szczegółów dotyczących sprzedawanych rzeczy. Pozwoli to na uniknięcie ewentualnych rozczarowań, w końcu w zdecydowanej większości przypadków sprzedaży podlegają rzeczy używane, o różnym stanie (co z kolei ma wpływ na cenę tych rzeczy).
Wpis powstał w ramach wspólnej akcji Bezprawnika i Krajowej Rady Komorniczej, zainicjowanej w celu popularyzacji usług oraz lepszej świadomości społecznej na temat roli komornika.
