Piekarz zrobił tort ze zdjęciem Marii Curie zamiast Mariah Carey. Czy taki tort można reklamować, jeżeli piekarz mówił po angielsku?

Nie ma się z czego radować, gdy stajesz się o rok starszy, ale obchodzenie urodzin to u nas tradycja. Tak samo, jak tradycją jest otrzymywanie tortu. Niektórzy naprawdę mogą cieszyć się i z okazji urodzin i z powodu tortu, gdy inni zapychają nim smutek. Nie można każdemu odmówić prawa do obchodzenia urodzin tak, jak chce. Tak samo, jak nie można komuś zabronić zamówienia na urodziny tortu ze zdjęciem znanej celebrytki np. Mariah Carey.

Tak właśnie postanowili zrobić znajomi pewnej kobiety z Anglii, najwyraźniej fanki piosenkarki. Niestety w języku angielskim Mariah Carey brzmi bardzo podobnie do nazwiska znanej polskiej noblistki… Marii Curie. Oczywiście, żadna trzeźwo myśląca osoba angielskojęzyczna nie będzie zaprzątać sobie głowy, a tym bardziej próbować wypowiedzieć pierwszego członu nazwiska noblistki – Skłodowska. Stąd też wyniknęła zabawna pomyłka w związku z którą znajomi zamówili tort ze zdjęciem noblistki, zamiast piosenkarki.

Na szczęście ostatecznie urodziny zakończyły się lepiej, niż kobieta mogła to sobie wyobrazić. I to nie dlatego, że zamówiony tort z wizerunkiem Marii Curie wyglądał tak:

Zgodnie z postem na Twitterze to znajomi jubilatki pomylili polską noblistkę z gwiazdą pop. W takim przypadku oczywistym jest, że żadne uprawnienia z rękojmi nie przysługują. Nie zmienia to jednak faktu, że jest to pole do dość szalonego kazusu. Można sobie równie dobrze przecież wyobrazić, że np. zamówienie przyjaciele jubilatki złożyli telefonicznie, a instrukcję źle zrozumiał cukiernik. Co by było, gdyby trafiło na piekarza, który nie dość, że mówił po angielsku to był także większym entuzjastą świata chemii niż muzyki popularnej, a więc miał prawo zrozumieć słowa Mariah Carey jako Maria Curie?

Czy więc byłoby można zwrócić tort ze zdjęciem Marii Curie, jeżeli na zdjęciu miała być Mariah Carey, a piekarz mówił po angielsku?

Zamówiony tort ze zdjęciem znanej osoby to w rozumieniu kodeksu cywilnego bez wątpienia umowa o dzieło. Najczęściej można ją pomylić z umową starannego działania – zlecenia. To, co wyróżnia umowę o dzieło to jednak to, że jest to umowa rezultatu. Jej przedmiotem jest bowiem wykonanie oznaczonego dzieła, czyli właśnie osiągnięcie określonego rezultatu, a nie jedynie, jak w przypadku umowy zlecenia – podjęcie odpowiednich starań.

Dlatego właśnie, tak ważne jest właściwe oznaczenie dzieła. W czasach gdy obowiązywał jeszcze kodeks zobowiązań z 1933 r. w przepisie była mowa tylko o dziele zamówionym, a nie oznaczonym. Ustawodawca zmienił zapis i podkreślił obowiązek stron umowy co do właściwego oznaczenia dzieła w treści aktualnego przepisu:

Art. 627 Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Co ciekawe – nie znajdzie tu zastosowanie prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta, można odstąpić od każdej umowy w ciągu 14 dni bez podania przyczyny. Prawo to nie przysługuje jednak, w przypadku między innymi, gdy zamówiona rzecz ulega szybkiemu zepsuciu lub ma krótki termin przydatności do użycia

Tort ze zdjęciem Marii Curie zamiast Mariah Carey nasuwa więc kluczowe pytanie

Kto powinien odpowiadać za to, że na wypieku znalazła się twarz nie tej osoby co trzeba, piekarz czy zamawiający? Innymi słowy, kto powinien upewnić się, że instrukcja – czyli oznaczenie dzieła, zostało dokonane w sposób właściwy.

Ponieważ dzieło jest wykonywane na zamówienie indywidualne, najczęściej kształtowane według potrzeb zamawiającego, to jemu należy przypisać większą odpowiedzialność za właściwe oznaczenie dzieła. Będzie to miało wpływ także na odpowiedzialność przyjmującego zamówienie z tytułu rękojmi oraz odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Tak więc, niezależnie od tego, czy jest to reklamacja usługi u fryzjera, czy zamówienie tortu ze zdjęciem znanego celebryty, to od zamawiającego wymaga się więcej aktywności, jeżeli chodzi o właściwe oznaczenie dzieła. Można sobie jednak wyobrazić sytuację, w której ktoś nie podzieliłby tego stanowiska, uznając, że to przyjmujący zamówienie – szczególnie jeżeli działa w ramach profesjonalnego przedsiębiorstwa, powinien się upewnić, że dobrze zrozumiał instrukcje. Obowiązek oznaczenia dzieła nie ciąży wyłącznie na jednej ze stron, a jest częścią umowy, która jest przecież wynikiem wzajemnych ustaleń. Takie sytuacje stykowe mogą często występować w przypadku np. prac remontowych (które jeszcze nie są robotami budowlanymi w rozumieniu k.c.).

Nie jestem przekonany, komu należałoby przypisać tutaj ostateczną odpowiedzialność, jeżeli piekarz mówiłby po angielsku. Bez wątpienia jednak fakt, że wymowa obydwu nazwisk w języku angielskim jest zbliżona, a świadomość piekarza w tym zakresie nie dotyczy w żaden sposób prowadzonej przez niego działalności, działa na korzyść piekarza. W tej sytuacji obstawiam więc odpowiedzialność zamawiającego – szczególnie, jeżeli nie podał pierwszego człona nazwiska noblistki „Skłodowska”.

Tort ze zdjęciem Marii Curie – jak zakończyła się cała sprawa?

Ostatecznie jubilatka nie miała na co narzekać i na szczęście nie trzeba było angażować prawników do całej sprawy. Przez parę dni historia i hashtag Maria Curie cieszyła się dużą popularnością na Twitterze. Nie umknęło to także uwadze samej Mariah Carey, która złożyła na portalu życzenia urodzinowe jubilatce. Urodziny, mimo pomyłki, zakończyły się więc sukcesem wszystkim. Piosenkarki, polskiej noblistki, jubilatki, a także świata nauki. Bez wątpienia Maria Carey już wie, kto to jest Maria Curie i długo tego nazwiska nie zapomni. A co do prawników – nigdy nie wiesz, kiedy będziesz ich potrzebował. Jak się okazuje, ich wiedza może się okazać przydatna nawet w najdziwniejszych sprawach.

https://twitter.com/MariahCarey/status/1140034336189747200