Nie trzeba odprowadzać podatku od darowizny otrzymanej od członka najbliższej rodziny, nawet jeśli darowana rzecz wchodzi w skład wspólności małżeńskiej. Warunkiem jest jedynie, by małżonek darczyńcy się na to zgodził.
Stan faktyczny sprawy, która wzbudziła wątpliwości, wygląda tak: pewna kobieta postanowiła swojej siostrze podarować mieszkanie, które jest własnością jej i męża (nie mają rozdzielności majątkowej). Tenże mąż zgadza się na darowiznę. I powstało pytanie, czy w takim przypadku zastosowanie znajdzie zwolnienie z podatku od całości otrzymanej darowizny. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który został poproszony o wydanie interpretacji, uważa, że tak. Czyli, że podatku nie trzeba płacić.
Co mówią przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby rzeczy i praw majątkowych o wartości przekraczającej 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Art. 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
- do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
Stosownie do treści art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z grupy I, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
- w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Wskazane powyżej zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).
Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
- wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
- nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Natomiast z treści art. 890 par. 1 kodeksu cywilnego wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Jak wygląda sytuacja w opisywanej sprawie?
Przekazanie mieszkania w drodze darowizny nastąpi w formie aktu notarialnego. Mieszkanie będzie podarowane wyłącznie przez siostrę. Jej mąż, a szwagier kobiety, nie będzie darczyńcą. On jedynie zaakceptuje decyzję o darowiźnie mieszkania przez żonę stanowiącego ich wspólną własność w formie aktu notarialnego. Szwagier nie będzie więc stroną umowy darowizny zawartej między jego żoną a jej siostrą. To siostry zawrą umowę darowizny.
Art. 37 par. 1 pkt 4 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi bowiem, że zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
Zgodnie z art. 37 par. 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
Darowizna ta będzie więc w całości korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednocześnie na podstawie art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn kobieta nie będzie miała obowiązku zgłoszenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego nabycia nieruchomości tytułem darowizny, gdyż darowizna zostanie dokonana w formie aktu notarialnego.
Interpretacja indywidualna KIS, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.75.2020.1.MZ
