Od 1 stycznia funkcjonuje prowadzony przez ZUS rejestr umów o dzieło. Wraz z jego startem, przedsiębiorcom przybył dodatkowy obowiązek, polegający na konieczności zgłoszenia umów o dzieło zawieranych od nowego roku. Z tej uroczystej okazji przedstawiliśmy na Bezprawniku podstawowe informacje mające na celu pomoc w wypełnianiu kolejnego formularza, który dołącza do codziennego krajobrazu prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju. Czas na zerknięcie, jak nowa instytucja działa w praktyce – tym bardziej, że oczywiście zdążyły pojawić się pierwsze wątpliwości jak i próby ich rozwiania ze strony ZUSu.
Nowy obowiązek dla przedsiębiorców względem ZUS
Jak ustalił Dziennik Gazeta Prawna, wg stanu na dzień 08 stycznia 2021 r., dokonano zgłoszenia 1452 umów o dzieło. Trudno uznać to za wygórowaną liczbę. Taki stan rzeczy, ustami swojego rzecznika Pawła Żebrowskiego, ZUS tłumaczy nowością obowiązku, a ponadto tym, że w pierwszym tygodniu nowego roku przypadło niewiele dni roboczych. Organ rentowy spodziewa się, że liczba zgłoszonych do ZUS umów o dzieło będzie rosnąć z każdym kolejnym tygodniem. Zobaczymy. Przypomnijmy, że główną karą jaka grozi za niezgłoszenie umowy o dzieło podlegającej rejestracji jest grzywna w wysokości do 5 tys. zł – jednakże nakładana przez sąd i poprzedzona rozstrzygnięciem sądowym.
Nie każda umowa o dzieło podlega rejestracji
Początek istnienia rejestru to także, jak można było się spodziewać, szereg pytań odnośnie zakresu przedmiotowego i podmiotowego obowiązku. W tym miejscu przypomnijmy, że ogólne zasady określające, które umowy o dzieło podlegają zgłoszeniu stanowią:
- Podmioty i jednostki organizacyjne – nie muszą informować ZUS o zawartych umowach o dzieło, jeśli nie są płatnikiem składek (nie mają obowiązku rejestracji w ZUS)
- Osoby fizyczne – muszą zgłaszać zawarte umowy o dzieło, niezależnie czy są, czy nie są płatnikami ZUS
- Ogólne wyłączenia – nie trzeba zgłaszać umów które:
- są zawarte z własnym pracownikiem;
- będą wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, ale zawarte z innym podmiotem;
- zawarte zostaną z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej przez nie działalności.
Należy zwrócić uwagę szczególnie na ostatnią wyłączającą okoliczność – umowy zawierane pomiędzy przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej stanowią pokaźną cześć ogółu umów.
Rejestr umów o dzieło – pytania i odpowiedzi
Na otrzymywane pytania próbuje odpowiadać ZUS, jak to ma w obyczaju, w umiarkowanie intensywnym tempie. Pod tym linkiem znajduje się aktualizowany przez urzędników zestaw pytań i odpowiedzi, obejmujący póki co jedynie 11 pozycji, w większości dotyczących kwestii nie budzących większych wątpliwości. Tym niemniej, z zestawienia da się wysupłać istotne informacje i zachęcam do bieżącego zapoznawania się przez każdą zainteresowaną osobę. Z takich mniej oczywistych kwestii, należałoby wskazać:
- obowiązkowi rejestracji podlegają nie tylko umowy pisemne ale i ustne.
- umowy zawarte przed 1 stycznia 2021, ale rozpoczynające realizację po tej dacie nie podlegają rejestracji
- jeśli z daną osobą są cyklicznie zawierane umowy o dzieło, należy zgłosić do ZUS każdą taką umowę, która jest zawarta po 1 stycznia 2021 r.
Pozostaje czekać na rozwój sytuacji – czy przedsiębiorcy ruszą do gremialnego zgłaszania zawieranych umów, czy ZUS przystąpi do faktycznej egzekucji obowiązku zgłaszania, wreszcie – czy otrzymane zgłoszenia będą wykorzystywane w ramach kontroli prawidłowości zawartych umów o dzieło (oficjalnie mają służyć celom statystycznym). O tych i innych istotnych przedmiotowo kwestiach, także informacjach ważnych z punktu widzenia interpretowania zakresu obowiązku, Bezprawnik będzie informował.
