Osobom niepełnoletnim nie wolno wielu rzeczy, ale na pierwszy plan niewątpliwie wysuwają się używki. Szczególnie papierosy i alkohol, bo o tych zakazach wie zapewne każdy. Czy danie papierosa osobie niepełnoletniej jest jakkolwiek karalne?
Danie papierosa osobie niepełnoletniej
„Osobom poniżej lat 18 nie sprzedajemy wyrobów tytoniowych”. Taki komunikat powinien znajdować się w każdym sklepie, w którym sprzedawane są wyroby tytoniowe. Między innymi z tego względu zakaz m.in. palenia papierosów wymierzony w osoby niepełnoletnie jest tak powszechnie kojarzony.
Papierosy (i bliźniacze wyroby) są szkodliwe, a ponadto ich używanie przez osobę niemającą ukończonych 18 lat może być uznane za przejaw demoralizacji. To z kolei skutkuje konsekwencjami zarówno dla osoby niepełnoletniej (nie karnymi, a mającymi na celu „przywrócenie do porządku”), a nawet dla jej rodziców. Oczywiście ograniczenie lub odebranie władzy rodzicielskiej za fakt palenia przez nastolatka papierosów wydaje się niemożliwe, ale w dalszym ciągu – jakieś prawne powiązanie pomiędzy powyższymi niewątpliwie istnieje.
Sam zakaz sprzedaży papierosów osobie niepełnoletniej wynika z ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Jej art. 6 ust. 1 stanowi, że
Zabrania się udostępniania wyrobów tytoniowych, papierosów
elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18. […]
Naruszenie tego zakazu jest wykroczeniem, co określa art. 13 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, stanowiący:
Kto wprowadza do obrotu wyroby tytoniowe, papierosy elektroniczne lub pojemniki zapasowe lub nie umieszcza informacji o zakazie ich sprzedaży wbrew przepisom art. 6 ust. 1 […] podlega karze grzywny do 2000 zł.
Kogo dotyczy kara?
Czy za danie papierosa niepełnoletniemu grozi grzywna?
Powyższy przepis – i sankcja za jego złamanie – wymierzona jest raczej w sprzedawcę. Sam przepis stanowi o wprowadzeniu wyrobów tytoniowych do obrotu, a nie o udzielaniu. Wprowadzeniem do obrotu jest – posiłkując się definicją z innej ustawy – przekazanie wyrobu po raz pierwszy w kraju m.in. konsumentowi. Danie papierosa niepełnoletniemu – jeżeli nie wprowadza się ich go zarazem obrotu – nie jest więc powyższym wykroczeniem.
Skoro prawo nie ujmuje przekazywania wyrobów tytoniowych niepełnoletniemu – pomijając np. sprzedaż – to warto skupić się na samej demoralizacji. Wcześniej podniosłem, że co do zasady niepełnoletni palący papierosy, to niepełnoletni zdemoralizowany. Czy zatem demoralizacja niepełnoletniego poprzez udzielanie mu papierosów jest jakkolwiek karana?
Tutaj próżno znaleźć przepisu, który zawierałby normę karzącą osobę dopuszczającą się powyższego. Oczywiście niektóre konkretne zachowania mogą być surowo karane. Na przykład udzielanie niepełnoletniemu alkoholu stanowi przestępstwo z art. 208 k.k., za które grozi do 2 lat pozbawienia wolności.
Oczywiście warto też pamiętać, że jeżeli demoralizowania małoletniego dopuszcza się osoba, która posiada władzę rodzicielską wobec ww., to może to skutkować nawet na ograniczeniem lub pozbawieniem władzy rodzicielskiej przez sąd. Czym innym jest bowiem sytuacja, w której dziecko samo uzyskuje dostęp do szkodliwych substancji, czym innym zaś ta, w której rodzic sam używek dziecku udziela.
