Rządowe plany zmian w kodeksie cywilnym zakładają alimenty dla rodzin ofiar wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym spowodowanych przez pijanych kierowców. Rentę przyznawałby sąd w oparciu o jeszcze nieobowiązujące przepisy nowego działu IIIa. Uzyskanie takiego świadczenia nie będzie jednak ani łatwe, ani oczywiste.
Przepisy działu IIIa kodeksu cywilnego jeszcze nie obowiązują
Alimenty dla rodzin ofiar wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym spowodowanych przez pijanych kierowców to z pewnością całkiem chwytliwy postulat. Wprowadzenie takiego rozwiązania do kodeksu cywilnego zapowiadał w lipcu premier Mateusz Morawiecki. Dzięki „Rzeczpospolitej” możemy zapoznać się ze szczegółami rządowych propozycji.
Mowa o nowym dziale IIIa regulującym postępowanie o przyznanie renty w przypadku śmierci spowodowanej przestępstwem umyślnym. Już na początku warto zauważyć, że nie są to przepisy, które obowiązują w tym momencie.
Z treści przywoływanych przepisów, zwłaszcza art. 477|17 nie wynika bynajmniej automatyczne przyznawanie takiej renty, ani nawet przyznawanie jej w każdym przypadku, gdy mamy do czynienia ze śmiercią spowodowaną przez przestępstwo umyśle. Proponowana treść nowego przepisu wygląda następująco:
Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o przyznanie renty osobom, względem których na zmarłym, którego śmierć nastąpiła wskutek przestępstwa umyślnego, ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny, lub innym osobom bliskim, którym pokrzywdzony dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania
Jak rozumieć takie brzmienie przepisu? Alimenty dla rodzin ofiar wypadków drogowych będą występowały po spełnieniu dwóch przesłanek. Po pierwsze: do śmierci musi nastąpić w wyniku przestępstwa umyślnego. Jak najbardziej jazda po pijanemu stanowi przestępstwo – do tego takie, które trudno byłoby popełnić umyślnie.
Alimenty dla rodzin ofiar wypadków ze skutkiem śmiertelnym to jedynie część zastosowań postulowanych nowych przepisów
Sytuacja komplikuje się, gdy przyjrzymy się drugiej przesłance zastosowania proponowanego nowego przepisu. Alimenty dla rodzin ofiar wypadków będą przysługiwać jedynie tym osobom, którym alimenty już się należały. Alternatywę stanowią osoby, które ofiara utrzymywała co prawda w sposób w pełni dobrowolny, lecz regularny. Nowe przepisy będą więc mogły mieć zastosowanie także w przypadku, na przykład, śmierci jedynych żywicieli rodziny.
Co istotne: art. 477|17 nie różnicuje w żaden inny sposób ofiar przestępstw umyślnych. Może mieć więc zastosowanie do wypadków ze skutkiem śmiertelnym z udziałem pijanych kierowców, ale także na przykład do przestępstwa zabójstwa.
Postępowanie w sprawie przyznania renty ma być stosunkowo proste. Po wniesieniu powództwa sąd sam ustali wartość przedmiotu sporu na podstawie miesięcznej kwoty renty oznaczonej w żądaniu. Na postępowanie w tej sprawie będzie przysługiwać stronom zażalenie. Obligatoryjnym uczestnikiem postępowania będzie prokurator, będzie mogła się do niego włączyć także organizacja pozarządowa.
W razie konieczności szybkiego zabezpieczenia potrzeb życiowych uprawnionego do renty sąd będzie mógł wydać postanowienie zabezpieczające. W ciągu 14 dni od momentu wszczęcia postępowania orzeknie miesięczne świadczenie w wysokości połowy najniższej emerytury. Jeśli osób uprawnionych będzie więcej, to takie świadczenie będzie przysługiwało każdej z nich. Projekt ustawy zakłada również zobowiązanie sądu do rozpoznania sprawy nie później, niż pół roku od momentu złożenia pozwu.
