Na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji możemy się zapoznać z projektem ustawy, która umożliwi zastrzeżenie numeru PESEL. Okazuje się, że cały proces będzie nie tylko darmowy, ale i bardzo prosty. Wystarczy profil zaufany lub podpis kwalifikowany albo tradycyjne pismo skierowane do urzędu gminy.
Zastrzeżenie numeru PESEL sprawi, że się on właściwie bezużyteczny dla przestępców
Pojawienie się niektórych nowych rozwiązań automatycznie rodzi pytania spod znaku „jak my sobie bez tego radziliśmy wcześniej?”. Dobrym przykładem może być zastrzeżenie numeru PESEL. Stworzenie ram prawnych umożliwiających zastrzeżenie naszego numerycznego identyfikatora na razie jest na etapie opiniowania projektu ustawy. Można się z nim zapoznać na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji. Trzeba przyznać, że zawarte w nim rozwiązania wyglądają bardzo obiecująco.
Zastrzeżenie numeru PESEL będzie nie tylko darmowe, ale i stosunkowo proste. Do dokonania tej czynności wystarczy posiadanie profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego.
Przerwa na reklamę: mSzafir to kwalifikowany podpis elektroniczny, który złożysz bez użycia karty i czytnika. Kwalifikowany podpis elektroniczny złożony w ramach mSzafir jest zgodny z wymaganiami eIDAS i ma moc prawną równoważną podpisowi własnoręcznemu. Więcej informacji -> mszafir.pl
Jeżeli ktoś akurat nie ma dostępu do Internetu, lub z jakiegoś powodu woli tradycyjny sposób załatwiania spraw urzędowych, to będzie mógł złożyć stosowne pismo we właściwym urzędzie gminy. Niezależnie od wybranej formy, wyrażenie takiego życzenia sprawi, że nasz numer PESEL znajdzie się w rejestrze zastrzeżeń. W przypadku zgłoszenia zaginięcia dowodu osobistego stanie się to automatycznie.
Konsekwencje takiego faktu będą dość daleko idące. Zastrzeżenie numeru PESEL sprawi, że notariusz będzie miał obowiązek odmowy dokonania jakichkolwiek czynności z taką osobą. Co najbardziej chyba interesuje obywateli: banki i innego rodzaju instytucje finansowe będą musiały sprawdzić, czy PESEL danej osoby figuruje w rejestrze.
Jeżeli tak będzie, to wszelkie roszczenia z tytułu umowy pożyczki lub kredytu nie będą mogły być dochodzone przed sądami. Innymi słowy: praktycznie nie będzie możliwości zmuszenia zobowiązanego do ich spłaty. Można się więc spodziewać, że wszelkiej maści pożyczkodawcy po prostu nie będą w takich przypadkach udzielać pożyczek. To zaś sprawi, że skradziony numer PESEL będzie praktycznie bezużyteczny dla złodzieja, który chciałby wziąć kredyt na nazwisko swojej ofiary.
To nie koniec. Zastrzeżenie numeru PESEL uniemożliwi także uzyskanie wpisu do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej przez Internet. Przestępcy tracą tym samym kolejne potencjalne zastosowanie skradzionych danych.
Do uzyskania wpisu w rejestrze zastrzeżeń wystarczy smartfon i profil zaufany
Co jednak jeśli będziemy akurat rzeczywiście chcieli wziąć kredyt lub założyć firmę? Nic nadzwyczajnego. Każdy będzie mógł zarówno zastrzec swój numer PESEL, jak i swobodnie odwołać takie zastrzeżenie. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, by odblokować nasz numer PESEL na chwilę i zastrzec go z powrotem zaraz po dokonaniu w banku wszystkich niezbędnych czynności związanych z umową. Biorąc pod uwagę możliwość wykorzystania aplikacji mObywatel, cały proces może zajmować dosłownie kilka minut.
Warto jednak pamiętać, że dane znajdujące się w rejestrze zastrzeżeń nie będą nigdy usuwane. Obejmą nie tylko dane o numerach PESEL i samych zastrzeżeniach, ale także o dokładnym momencie jego dokonania bądź cofnięcia. Co ciekawe, każdy będzie miał prawo sprawdzić, czy dany numer PESEL został zastrzeżony. Jego właściciel będzie z kolei miał możliwość sprawdzenia, kto i kiedy dokonywał tej czynności.
Projekt ustawy przewiduje możliwość dokonywania weryfikacji na rzecz osób trzecich, czyli najczęściej firmy lub instytucji. Będzie to jednak wymagało podania dokładnych danych danego podmiotu oraz złożenia stosownego oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Ot, na wypadek, gdyby komuś przyszło do głowy podszywać się pod jakąś instytucję.
Zastrzeżenie numeru PESEL w wyżej podanej formie nie jest oczywiście rozwiązaniem całkowicie idealnym. Cały system zadziała pod warunkiem, że potencjalna ofiara rzeczywiście dokona takiego zastrzeżenia. Najczęściej to kwestia dużej dozy zapobiegliwości, a w najgorszym wypadku: świadomości, że jej PESEL mógł trafić gdzieś, gdzie nie powinien. Inaczej problemu rozwiązać się chyba nie da.
Automatyczne zastrzeżenie wszystkich numerów PESEL to całkiem kusząca alternatywa. Niestety nie miałaby ona żadnej racji bytu. Nie każdy w końcu ma swobodny dostęp do Internetu i umiejętności posługiwania się nim. Każdy za to dokonuje od czasu do czasu rozmaitych czynności, do których podanie numeru PESEL jest niezbędne. Oznacza to, że nawet po wejściu w życie ustawy umożliwiającej zastrzeżenie numeru PESEL nie powinniśmy rezygnować z ostrożności.
