Formalnie postępowanie karne może inicjować wiele zdarzeń, notatka policyjna, donos, ale również i zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, czy to ustne, czy pisemne złożone do właściwego organu.
Kto może złożyć zawiadomienie?
Zawiadomienie o podejrzeniu popełniania przestępstwa może złożyć pokrzywdzony, a także osoba która posiada informacje, że doszło do popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu.
Co istotne, z uwagi na to, że zawiadomienie może złożyć każda osoba (tj. bez względu na wiek, rasę, płeć, narodowość) to w sytuacji, w której osoba ta nie włada językiem polskim protokół zostanie sporządzony z udziałem tłumacza.
Warto pamiętać, że osobie, która składa zawiadomienie o przestępstwie, lub o przestępstwie skarbowym organ powołany do ścigania wiedząc, że przestępstwa nie popełniono podlega odpowiedzialności karnej, w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 238 k.k.).
Gdzie złożyć zawiadomienie?
Zawiadomienie najlepiej złożyć w najbliższym komisariacie lub jednostce prokuratury, właściwym miejscowo dla miejsca w którym sprawca działał, zaniechał działania, lub w którym wystąpił skutek zachowania sprawcy.
Zasadniczo to organy ścigania będą badały swoją właściwość, w zakresie możliwości prowadzenia danego postępowania. Z perspektywy interesów pokrzywdzonego, im bliżej, im większa korelacja pomiędzy np. miejsce zamieszkania a siedzibą jednostki Policji, tym lepiej.
W jakiej formie należy złożyć zawiadomienie?
Zawiadomienie można złożyć ustnie bądź pisemnie. Z ustnego złożenie zawiadomienia sporządza się protokół, na podstawie którego prowadzone są dalsze czynności. Czynność ta polega na protokolarnym utrwaleniu zeznań składającego zawiadomienie, z których wynikać powinno co i komu się zarzuca oraz inne istotne okoliczności dla możliwości skutecznego poprowadzenia postępowania karnego. Dodatkowo warto wspomnieć, że przepis art. 304a k.p.k. wskazuje, że sporządza się wspólny protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchania w charakterze świadka osoby zawiadamiającej; w protokole tym można również zamieścić wniosek o ściganie, jeśli przestępstwo ścigane jest na wniosek.
Pamiętaj! – Policja ma obowiązek przyjęcia ustnego zawiadomienia. Jakakolwiek praktyka polegająca na wstępnym rozpytaniu i odmowie przyjęcia przez funkcjonariuszy w jednostce Policji ustnego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa jest nieakceptowalna i nie należy się na nią godzić. Zawiadamiający ma prawo żądania potwierdzenia złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, tj. dokumentu, z którego wynika fakt złożenia zawiadomienia oraz jego przedmiot – tłumaczy adw. Arkadiusz Szymański wspólnik w kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j. zajmującej się wyłącznie prawem karnym.
Kolejną formą jest forma pisemna. Składając zawiadomienie w tej formie należy mieć na względzie wymogi dotyczące składania pism procesowych. Zanim wskażę co powinno zawierać zawiadomienie warto na początku podkreślić, że nie jest warunkiem koniecznym wskazywanie kwalifikacji prawnej czynu. Niemniej jednak, wskazanie kwalifikacji czynu pozwoli organom podjąć szybciej stosowne czynności. Zawiadomienie w tej formie można złożyć w komisariacie policji, jednostce prokuratury bądź wysłać pocztą.
Wracając do tego co powinno zwierać zawiadomienie, należy wskazać, że powinno ono zwierać informacje takie jak:
- Ustne zawiadomienie:
- imię i nazwisko osoby zawiadamiającej,
- imiona rodziców oraz panieńskie nazwisko matki,
- adres zamieszkania,
- PESEL,
- numer oraz serię dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
- Pisemne zawiadomienie:
- wskazanie osoby zawiadamiającej,
- adres korespondencyjny osoby zawiadamiającej wraz z jej numerem telefonu,
- podanie czasu i miejsca popełnienia czynu,
- okoliczności i przebieg zdarzenia,
- wskazanie osoby pokrzywdzonej, jeżeli jest inną niż zawiadamiająca,
- podanie wysokości szkody, jeżeli zawiadomienie dotyczy przestępstw przeciwko mieniu,
- powołanie świadków, w sytuacji gdy takowi są,
- informację w zakresie dowodów, jeżeli posiadamy wiedzę w tym zakresie,
- informację o sprawcy przestępstwa, jeżeli posiadamy taką wiedzę,
- podpis i datę.
Istotne w kontekście zawiadomienia jest również to, że zawiadomienie należy złożyć zgodnie z właściwością miejscową. Ogólną zasadą jest, że zawiadomienie należy złożyć tam, gdzie popełniono przestępstwo. Warto podkreślić, że w sytuacji w której zawiadomienie zostanie złożone w oparciu o błędną właściwość miejscową to nie wywoła to skutku w postaci bezskuteczności zawiadomienia, albowiem zostanie ono przekazane do właściwego organu. W konsekwencji złożenie zawiadomienia do niewłaściwego organu spowoduje jedynie opóźnienie w podjętych przez właściwy organ czynnościach – wskazuje adw. Karolina Machnicka z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.
Jak wskazano powyżej odpowiedzialność osoby zawiadamiającej za złożenie zawiadomienia o przestępstwie niepopełnionym jest duża i może ona stanowić swoisty hamulec przed złożeniem zawiadomienia, to warto mieć na względzie, że zgodnie z orzecznictwem „Immanentną cechą czynów z art. 233, 234 i 238 k.k. jest świadomość sprawcy, że zafałszowuje obraz rzeczywistości. Przekonanie sprawcy o prawdziwości jego zeznań lub zawiadomień wyklucza postawienie mu zarzutu pomawiania czy celowego wprowadzania organów ścigania w błąd. I nie ma tu znaczenia przyczyna, dla której tkwił on w nieprawdziwym przekonaniu.” – Postanowienie SN z 23.02.2021 r., IV KK 586/19, LEX nr 3123193.
Powyższych czynności osoba zawiadamiająca może dokonać samodzielnie, jak i z pomocą profesjonalnego pełnomocnika, np. adwokata.
Artykuł zawierał lokowanie produktu
