W Polsce dominuje najem prywatny i jest on zdecydowanie daleki od ideału. Korzystający z niego najemcy utyskują m.in. na krótkie okresy trwania umowy, kiepskie warunki lokalowe, czy wreszcie na liczne ograniczenia narzucane przez właścicieli. Tych wszystkich problemów pozbawiony jest najem instytucjonalny, tyle że w Polsce rozwija się on bardzo powoli.
Najem instytucjonalny w Polsce to ułamek oferty mieszkaniowej
Według szacunków w Polsce znaczna większość, bo nawet 1,2 mln mieszkań wynajmowanych jest od osób prywatnych. Najem instytucjonalny natomiast oferował w 2024 roku niewiele ponad 20 tys. mieszkań i to głównie w największych aglomeracjach. Stanowi to więc zaledwie około 1,6 proc. całego rynku najmu w naszym kraju.
Oferta najmu instytucjonalnego powinna co prawda zwiększyć się w kolejnych latach, jednak wciąż będzie znikoma. Według danych CBRE na 2025 rok zaplanowano bowiem 30 inwestycji obejmujących około 8600 mieszkań, a w roku 2026 oddanych do użytku ma być kolejne 6400 lokali.
Polacy ogólnie nie lubią najmu, ale znają tylko ten prywatny
Jak policzył portal xyz.pl na podstawie danych Eurostatu, Polska ma jeden z najsłabiej rozwiniętych rynków najmu w Europie. Tylko około 4 proc. Polaków wynajmuje bowiem mieszkania na zasadach rynkowych, podczas gdy odsetek ten w krajach Europy Zachodniej przekracza 25%.
Przyczyn naszej niechęci do wynajmowania mieszkań jest wiele, ale bez wątpienia jedną z nich są niekorzystne zasady najmu, które narzucają prywatni właściciele lokali. Wśród nich można wymienić chociażby:
- krótki okres trwania umowy – zazwyczaj jest to 1 rok z ewentualną opcją przedłużenia, choć np. w Trójmieście wynosi on często od października do czerwca, aby właściciel mógł podczas wakacji wynająć mieszkanie turystom po znacznie wyższych stawkach;
- liczne ograniczenia – coraz więcej właścicieli chce wynajmować mieszkania tylko osobom bez dzieci, bez zwierząt i najlepiej zatrudnionym wyłącznie na umowę o pracę;
- często zły stan techniczny lokali i brak dostępu do elementarnych udogodnień – np. do piwnicy, czy też miejsca parkingowego.
To tylko przykłady, ponieważ problemów na rynku najmu jest o wiele więcej. Sprowadzają się one jednak do tego, że wynajmowanie mieszkania w naszym kraju jest bardzo kosztowne, natomiast często nie zapewnia ani komfortu, ani stabilizacji mieszkaniowej. Takich wad pozbawiony jest jednak najem instytucjonalny, dlatego wielka szkoda, że jest on w Polsce wciąż tak mało dostępny.
Najem instytucjonalny jest pod wieloma względami lepszy od prywatnego
Najem instytucjonalny z pozoru różni się od tego prywatnego tylko tym, że wynajmującym jest firma prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania lokali a nie osoba prywatna. Tak naprawdę jednak różnic jest o wiele więcej, ponieważ w ramach najmu instytucjonalnego:
- oferowane są najczęściej nowe mieszkania – w dobrej lokalizacji i w doskonałym stanie technicznym, a także o różnym metrażu w zależności od potrzeb;
- nie ma ograniczeń i dziwnych warunków – mieszkanie mogą wynająć także rodziny z dziećmi oraz osoby posiadające zwierzęta;
- nie ma problemu z dodatkowymi udogodnieniami – można bez problemu liczyć na komórkę lokatorską, miejsce parkingowe, czy nawet dostęp do siłowni lub suszarni w budynku;
- można wynająć mieszkanie na dowolny okres, nawet na wiele lat;
- obowiązują przejrzyste warunki umowy – dotyczące np. rozliczenia kaucji, okresu wypowiedzenia, czy też opłacania rachunków za media;
- nie trzeba się martwić o nagłą podwyżkę czynszu – taka opłata obowiązuje w stałej wysokości przez cały okres trwania umowy.
Oczywiście najem instytucjonalny ma też pewne wady. Przede wszystkim jest zazwyczaj droższy od prywatnego, a sama umowa przewiduje uproszczoną procedurę eksmisji najemcy, który nie wywiązuje się z jej warunków. Mimo to jednak ta forma najmu jest bardziej cywilizowana i zapewnia znacznie lepsze zasady wynajmowania mieszkania niż od osoby prywatnej.
Właśnie dlatego wydaje się, że rozwój najmu instytucjonalnego jest w Polsce potrzebny. Dzięki większej liczbie ofert być może bowiem znormalizowałby się także prywatny rynek najmu. Polacy chętniej by wówczas wybierali najem zamiast własności mieszkania, co przyczyniłoby się bez wątpienia także do stabilizacji cen nieruchomości.
