Bardzo długo wydawało się, że to WIRON zastąpi WIBOR w roli wskaźnika referencyjnego. Tak się jednak nie stanie, a ostatecznie wybrany został inny wskaźnik. Zmiany spowodowały jednak, że konieczne było zaktualizowanie tzw. Mapy Drogowej procesu zastąpienia WIBOR nowym wskaźnikiem referencyjnym. Jak się okazuje, nowy harmonogram został już zaakceptowany przez Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej zajmujący się reformą (KS NGR). To oznacza, że wiadomo już, kiedy POLSTR zastąpi ostatecznie WIBOR.
Kiedy POLSTR zastąpi WIBOR? Jest nowa Mapa Drogowa
Pomysł zastąpienia WIBOR-u innym wskaźnikiem referencyjnym narodził się już jakiś czas temu, w okresie, gdy stopy procentowe zostały mocno podniesione w krótkim czasie, a kredytobiorcy, ze względu na rosnące raty kredytów, wymagali wsparcia ze strony państwa. WIBOR był w tamtym okresie mocno krytykowany; padały m.in. zarzuty, że wskaźnik nie jest odporny na manipulacje. Uważano również, że WIBOR jest zbyt niestabilny. Warto jednocześnie zaznaczyć, że do reformy prawdopodobnie i tak by doszło, nawet jeśli stopy procentowe nie byłyby gwałtownie podnoszone – globalny trend na rynkach finansowych był taki, że zaczęto odchodzić od wskaźników opartych na kwotowaniach, na rzecz wskaźników bazujących na rzeczywistych transakcjach.
Początkowo, jeszcze w 2022 r., Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych ogłosił, że WIBOR zostanie zastąpiony wskaźnikiem WIRON. Równocześnie z wyborem WIRON, we wrześniu 2022 roku, KS NGR opublikował pierwszą wersję „Mapy Drogowej” reformy. Dokument ten określał harmonogram działań i kluczowe kamienie milowe procesu przejścia na nowy wskaźnik, zakładając początkowo, że cały proces zakończy się do końca 2025 roku. GPW Benchmark, jako administrator, przystąpił do formalizacji nowego wskaźnika, publikując jego regulamin w grudniu 2022 roku oraz udostępniając dane historyczne w listopadzie 2022 roku. Od lutego 2023 roku WIRON uzyskał formalny status wskaźnika referencyjnego, co umożliwiało jego stosowanie w transakcjach rynkowych.
Okazało się jednak, że w miarę napływu danych i pogłębiania analiz, zaczęły pojawiać się konkretne zastrzeżenia i wątpliwości dotyczące WIRON. Problematyczne okazało się włączenie depozytów dużych przedsiębiorstw. Pojawiły się trudności z prawidłową klasyfikacją firm, co z kolei wpływało na jakość danych wejściowych. Oprócz tego WIRON charakteryzował się nawet wyższą zmiennością niż WIBOR (co przecież było przedmiotem krytyki), a w dodatku zaczęto kwestionować, wskaźnik uwzględniający depozyty dużych podmiotów niefinansowych w sposób adekwatny odzwierciedla koszt pieniądza wolnego od ryzyka na rynku finansowym, który powinien być podstawą wyceny instrumentów finansowych.
W związku z tym Komitet Sterujący NGR podjął ostatecznie decyzję o wycofaniu się z zastąpienia WIBOR-u WIRON-em; w grudniu 2024 r. Komitet poinformował, że nowym wskaźnikiem będzie indeks o technicznej nazwie WIRF. Po wyborze indeksu rozpoczęto proces nadania mu oficjalnej, rynkowej nazwy; ostatecznie zdecydowano, że wskaźnik otrzyma nazwę POLSTR.
28 marca Komitet Sterujący NGR zaakceptował zaktualizowaną Mapę Drogową, czyli nowy harmonogram wprowadzenia reformy. Wynika z niego, że WIBOR ma zniknąć z rynku najpóźniej na początku 2028 r.
Zaktualizowana Mapa Drogowa: jakie będą kolejne etapy reformy?
Jak mają wyglądać poszczególne etapy reformy według zaktualizowanego harmonogramu? W II kwartale 2025 r. GPW Benchmark ma formalnie przyjąć pełną dokumentację POLSTR; rozpocznie się też codzienna publikacja wskaźnika. Na koniec roku planowana jest pierwsza emisja obligacji skarbowych opartych o POLSTR.
W pierwszej połowie 2026 r. banki mają zyskać możliwość oferowania pełnej gamy produktów finansowych wykorzystujących POLSTR, w tym kredytów hipotecznych i innych produktów kredytowych dla klientów indywidualnych i korporacyjnych. W przyszłym roku rozpoczną się również emisje obligacji własnych (w tym bankowych), korporacyjnych i komunalnych opartych na POLSTR lub stałej stopie procentowej.
Na koniec przyszłego roku (lub początek 2027) zainicjowana ma być procedura ustawowa prowadząca do wydania odpowiedniego rozporządzenia, które wskaże zamiennik dla kluczowego wskaźnika referencyjnego WIBOR (tj. POLSTR), określi tzw. spread korygujący (mający na celu neutralizację ekonomicznego wpływu zmiany wskaźnika) oraz datę, od której zamiennik będzie stosowany do istniejących umów i instrumentów finansowych. Na koniec 2027 r. rynek finansowy powinien już w przeważającej mierze stosować POLSTR. Przewiduje się natomiast, że na początku 2028 r. osiągnięta zostanie gotowość do zaprzestania opracowywania i publikowania WIBOR – i tym samym, że wtedy ostatecznie zakończy się planowana reforma.
