Z najnowszego raportu Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego wynika, że prawie połowa z blisko 1000 ankietowanych księży doświadczyła agresji w ostatnim roku. Najczęściej były to groźby, wyzwiska i szyderstwa, ale coraz większą rolę odgrywa przemoc w przestrzeni internetowej – w formie komentarzy, wiadomości czy nękania online. Takie incydenty są rzadko zgłaszane służbom.
Główne powody niezgłaszania spraw wynikają z przekonania o niewielkiej szkodliwości zdarzenia oraz zniechęcenia wobec nadmiaru formalności.
Przemoc fizyczna, słowna i internetowa wobec kapłanów przybierają na sile
Z badania wynika, że 41,6 proc. księży doświadczyło w ostatnich 12 miesiącach agresji słownej. Około jedna trzecia była celem ataków w internecie. Agresja fizyczna dotknęła 3–4 proc. duchownych. Ataki mają różne formy – od nienawistnych komentarzy w mediach społecznościowych po fizyczne napaści czy niszczenie miejsc kultu. Co dziesiąty ksiądz zgłosił przypadki zniszczenia mienia parafialnego, a niemal co piąty zetknął się z bezpośrednim atakiem na świątynię.
Zjawisko nasiliło się szczególnie po decyzji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji. To doprowadziło do protestów, a w ich trakcie do aktów wandalizmu, np. malowania drzwi kościołów czy zakłócania mszy.
To, jak chodzą ubrani duchowni, ma wpływ na ich poczucie bezpieczeństwa
Raport wskazuje wyraźnie, że noszenie stroju duchownego zwiększa ryzyko konfrontacji z agresją: 53 proc. księży czuje się bezpiecznie w koloratce lub sutannie. Poza parafią, bez stroju duchownego, blisko 90 proc. czuje się niezagrożonymi. To pokazuje, że identyfikacja jako ksiądz może prowokować ataki.
Księża coraz częściej decydują się na „niewidoczność”, by chronić siebie i unikać konfrontacji. W niektórych przypadkach rezygnują także z posługi duszpasterskiej w miejscach, które wcześniej uznawali za priorytetowe.
Ankietowani duchowni jako główne przyczyny rosnącej agresji wskazują negatywny wizerunek Kościoła w mediach (96 proc.) oraz narastające napięcia społeczne i polityczne (91 proc.). Wielu duchownych dostrzega, że część ataków wynika z błędów po stronie samego Kościoła. Dlatego nie odbierają tej agresji wyłącznie jako bezpodstawnej.
Niespełna jedna trzecia wiernych bierze udział w niedzielnych mszach
Z danych zawartych w „Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia” za 2023 rok, opracowanych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, wynika, że w niedzielnych mszach świętych uczestniczyło 29 proc. wiernych, a do komunii przystępowało 14 proc. Najwyższą frekwencję na mszach – tzw. wskaźnik dominicantes – odnotowano w diecezji tarnowskiej (60,5 proc.), rzeszowskiej (53,2 proc.) oraz przemyskiej (49,1 proc.). Wśród uczestniczących w 2023 roku w niedzielnej mszy 59,35 proc. stanowiły kobiety.
