Rzecznik Praw Obywatelskich wnioskuje o obowiązkowe badania dla zatrzymanych. Ich obecny brak zrzuca winę za obrażenia na Policję.
Europejski Trybunał Spraw Człowieka narzuca standardy, do których powinniśmy się dostosowywać przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, dlatego że są to odgórne regulacje nakładane państwom unijnym, a po drugie dlatego, że najczęściej są to prawa zwyczajnie rozsądne. Podobnie jest w tym przypadku – według ETSC „osoba przebywająca pod nadzorem Policji powinna po jego zakończeniu znajdować się w stanie niepogorszonym w stosunku do tego, w jakim była przyjmowana”.
W Polsce jest to warunek o tyle trudny do przestrzegania, że nie ma póki co regulacji, które narzucałyby badanie każdego zatrzymanego przez funkcjonariuszy. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 5 października 2012 wskazuje tylko na konkretne przypadki, w których tego typu kontrole lekarskie są wymagane:
Osobę zatrzymaną poddaje się badaniu lekarskiemu w przypadku, gdy:
1) osoba ta oświadcza, że cierpi na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia, którego przerwanie powodowałoby
zagrożenie życia lub zdrowia, żąda przeprowadzenia badania lekarskiego lub posiada widoczne obrażenia ciała
niewskazujące na stan nagłego zagrożenia zdrowotnego;
2) z posiadanych przez Policję informacji lub z okoliczności zatrzymania wynika, że osobą zatrzymaną jest:
a) kobieta w ciąży,
b) kobieta karmiąca piersią,
c) osoba chora zakaźnie,
d) osoba z zaburzeniami psychicznymi,
e) nieletni po spożyciu alkoholu lub innego, podobnie działającego środka.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że jeśli po opuszczeniu placówki Policji osoba ma obrażenia fizyczne, należy udowodnić jaka jest ich przyczyna. Jeśli nie uda się wykazać, że występowały one przed zatrzymaniem – do czego konieczne jest właśnie wcześniejsze badanie – sprawę rozstrzyga się na korzyść obywatela. Innymi słowy, przyjmuje się, że obrażenia zostały poniesione właśnie w toku zatrzymania.
W związku z powyższym, RPO Adam Bodnar ponownie poruszył kwestię, która była już omawiana przez poprzedników sprawujących tę funkcję. W liście do Minister Spraw Wewnętrznych wnioskuje on o podjęcie działań nowelizacyjnych. Ich celem ma być ustanowienie obowiązku badań lekarskich dla wszystkich zatrzymanych przez Policję, nie tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Zmiany w prawie będą mogły pomóc w każdorazowym stwierdzeniu, czy funkcjonariusze dopuszczają do nadużyć i stosowania przemocy wtedy, gdy nie jest to konieczne. Równocześnie wystąpienie RPO daje do zrozumienia, że póki proponowane zmiany nie zostaną zatwierdzone, przepisy wciąż są po stronie obywateli. W chwili obecnej, jeśli w trakcie zatrzymania podejrzany zostanie poszkodowany, może zawiadamiać odpowiednie organy. Szansa na to, że zostanie uznany za pokrzywdzonego jest bowiem bardzo duża.
Problemy z działaniem Policji i innych służb, potrzebujesz pomocy prawnika? Z redakcją Bezprawnik.pl współpracuje zespół prawników specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym kontakt@bezprawnik.pl, a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
Fot. tytułowa: shutterstock.com
