Polskie prawo nakłada obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny na oboje małżonków. Jednak w pewnych sytuacjach może się okazać, że tylko jedna strona pracuje. W szczególnych przypadkach możliwe jest przekazanie wynagrodzenia drugiemu małżonkowi.
Kiedy jest możliwe przekazanie wynagrodzenia drugiemu małżonkowi?
Małżonkowie pozostający we wspólnym pożyciu mają wobec siebie zarówno prawa, jak i obowiązki. Są one regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. To właśnie w artykule 27 tej ustawy stanowi o obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny przez oboje małżonków. Wiadomo, że zobowiązani są oni do tego „według swoich sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych”. Dodatkowo sam przepis formułuje dwie sytuacje, w których zaspokajanie potrzeb rodziny może się odbywać poprzez czyny z pozoru niematerialne. Należy do nich wychowanie dzieci, a także praca we wspólnym gospodarstwie domowym.
Ustawodawca wyszedł jednak z założenia, że sytuację majątkową rodziny w pewnych przypadkach należy chronić w sposób szczególny. Ta forma ochrony jest ustanowiona w art. 28 § 1 KRO. Nakłada on na sąd uprawnienie do przekazania wynagrodzenia małżonka do rąk drugiego małżonka. Nie musi to być jego całość, równie dobrze sąd może zdecydować o powierzeniu jego części. Warto jednak pamiętać, że mechanizm ten pozwala nie tylko oddać wynagrodzenie za pracę, ale również inne należności. Zaliczamy do nich choćby nagrody pieniężne i premie, dochody z tytułu działalności zawodowej, wynagrodzenie autorskie, należności z tytułu umów o dzieło lub umów zleceń, dochody z tytułu działalności twórczej, należności rolników z tytułu umów kontraktowych.
Kluczowe dla orzeczenia sądu jest zaistnienie tylko i wyłącznie jednej przesłanki — niespełniania ciążącego na małżonku obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny.
Czym jest obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny?
Czasem można się spotkać z określeniem „małżeńskie alimenty”, które stosowane jest do przekazywania wynagrodzenia drugiemu małżonkowi. Nie ma w tym nic dziwnego, gdyż tak naprawdę obie instytucje mają ten sam cel — zapewnienie rodzinie środków do życia. Z tego względu art. 28 KRO ma zastosowanie jedynie w przypadku pozostawania w związku małżeńskim.
Czym tak właściwie jest obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny? Przede wszystkim dotyczy zarówno małżonków, jak i ich wspólnych dzieci (w tym pełnoletnich dzieci niesamodzielnych, pasierbów czy dzieci przysposobione jednego z małżonków, które przebywają na stałe we wspólnocie domowej). Sąd w takiej sytuacji bierze pod uwagę, jaki poziom życia miała rodzina, gdy ich współżycie przebiegało zgodnie. Gdy się obniżył, orzeka odpowiednią wysokość świadczenia.
