8 września weszła w życie duża nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego. Wśród wielu zmian są również dotyczące komorniczych egzekucji. Na czym one polegają? Ze zmian będą się cieszyć dłużnicy czy wierzyciele? Jak będzie wyglądała praca komorników wyposażonych w nowe narzędzia?
Elektroniczna zajęcia rachunków bankowych
Do tej pory zajęcie rachunku bankowego przez komornika wyglądało mało spektakularnie: komornik wysyłał do banku pismo z zawiadomieniem, że rachunek dłużnika jest zajęty; odpis zawiadomienia wysyłano również do dłużnika i wierzyciela. Tempo procedury było uzależnione od sprawności operatora pocztowego: między sporządzeniem i wysłaniem zawiadomienia a jego realizacją mijało co najmniej kilka dni. Wydaje się to być niedużo, ale często egzekucja to walka z czasem: a konkretnie, z dłużnikiem ukrywającym swój majątek. Jeśli dłużnik odebrał zawiadomienie wcześniej niż bank, miał czas na opróżnienie konta.
To się zmieni. Zawiadomienie będzie do banku wysyłane elektronicznie, z użyciem bezpiecznego, kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Odpis zajęcia wciąż będzie obowiązkowo doręczany dłużnikowi i wierzycielowi. Dalsza komunikacja komornika z bankiem również będzie przebiegała w formie elektronicznej, co nie tylko przyspieszy postępowanie, ale i zmniejszy koszty korespondencji. Niższe koszty powinny być korzyścią dla dłużnika, bo to jego – co do zasady – obciążają wszelkie koszty celowej egzekucji.
Elektroniczna korespondencja z urzędami skarbowymi
Zmienią się również zasady komunikacji komorników z administracyjnymi organami egzekucyjnymi oraz organami podatkowymi. Do tej pory tradycyjna korespondencja w formie pisemnej zostaje zastąpiona komunikacją w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu ePUAP. Ale to tylko jedna z dwóch nowości.
Drugą – istotną dla wierzycieli – zmianą jest to, że zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłat podatków dotyczy nadpłat istniejących nie tylko w dniu zajęcia, ale przez rok od dnia zajęcia. W praktyce oznacza to, że komornik zająć taką wierzytelność raz na rok. Do tej pory, jeśli w dniu odebrania zawiadomienia o zajęciu przez urząd skarbowy dłużnik nie posiadał nadpłat (bo np. nie złożył jeszcze deklaracji PIT albo VAT), zajęcie było bezskuteczne. Nawet jeśli nadpłata powstała dzień póżniej, komornik – a w konsekwencji wierzyciel – nie otrzymał żadnych pieniędzy.
Zbieg egzekucji? Kto pierwszy ten lepszy
Często zdarza się, że dłużnik posiada długi wobec różnych podmiotów, a także Skarbu Państwa, np. z tytułu niezapłaconych składek ZUS czy podatku VAT. Jeśli prowadzono zarówno egzekucja sądowe, jak i skarbowe, dochodziło do zbiegu egzekucji. Przykładowo, samochód dłużnika mógł zająć komornik sądowy i komornik skarbowy. Do tej pory taka sytuacja była rozstrzygana przez sądy, które w postępowaniu nieprocesowym badały akta postępowań i wyznaczały jeden organ do łącznego prowadzenia egzekucji. Takie postępowanie było długotrwałe i wstrzymywało egzekucje.
Ale to się zmieni. Zbieg egzekucji komorniczych i skarbowych będzie rozstrzygany na prostej zasadzie: kto pierwszy ten lepszy. Do łącznego prowadzenia egzekucji z danego składnika majątkowego (np. pojazdu, rachunku bankowego czy innego prawa majątkowego, np. domeny internetowej) właściwy będzie ten organ egzekucyjny, który pierwszy dokonał zajęcia.
Skarga na komornika składana do komornika
Jeśli ktoś był niezadowolony z działania komornika, mógł złożyć na niego skargę. Skargę taką składało się do sądu rejonowego, który wzywał komornika o ustosunkowanie się do treści skargi i nadesłania akt egzekucyjnych – wówczas sąd badał prawidłowość czynności komorniczych.
Obecnie zmieni się tryb składania skargi: zamiast do sądu, będzie się ją składać bezpośrednio do komornika. Jeśli ten uzna skargę za niezasadną, sporządzi uzasadnienie dokonanej czynności i przekaże akta egzekucyjne do sądu rejonowego celem weryfikacji prawidłowości podjętych działań.
Dłużnicy obowiązkowo wyjawią swój majątek
Dłużnicy będą musieli obowiązkowo składać do komorników wykaz majątku. Wezwanie do takiego oświadczenia będzie wysyłane dłużnikom wraz z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania. Jeśli dłużnik złoży fałszywe oświadczenie, będzie ponosił odpowiedzialność karną. Niezłożenie wykazu majątku przez dłużnika jest zagrożone nawet karą aresztu.
Praca komorników będzie skuteczniejsza?
Powyższe zasady, jak widać, mają na celu przyspieszenie egzekucji i dostosowanie sposobu ich prowadzenia do aktualnych możliwości technicznych. Korespondencja w formie elektronicznej z bankami i urzędami skarbowymi zmniejszy ponadto koszty korespondencji. W zeszłym roku polscy komornicy ściągnęli od dłużników około 8 miliardów złotych. Czy nowe przepisy spowodują, że nie tylko rząd, ale i inni wierzyciele łatwiej odzyskają swoje pieniądze?
Jeśli chciał(a)byś uzyskać odpłatną poradę prawnika w powyższym lub też innym zakresie, to z redakcją Bezprawnik.pl współpracuje zespół prawników specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym kontakt@bezprawnik.pl, a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
