W obecnej sytuacji wielu pracodawców może być zmuszonych do redukcji etatów lub do obniżenia wymiaru etatu u części pracowników. Czy może jednak to zrobić bez porozumienia się z pracownikiem w tej sprawie?
Obniżenie wymiaru etatu: kiedy pracodawca może to zrobić?
Obniżenie wymiaru etatu części pracowników może być dla wielu pracodawców jedynym wyjściem, by nie zwalniać zatrudnionych osób. Pracodawca co do zasady może obniżyć wymiar etatu na dwa sposoby – albo w drodze porozumienia zmieniającego, albo wypowiadając dotychczasowe warunki umowy.
Porozumienie zmieniające jest – jak sama nazwa wskazuje – wynikiem zgody obu stron na nowe warunki umowy. Oczywiste jest zatem, że pracodawca musi najpierw uzyskać zgodę zatrudnianej przez siebie osoby. Co istotne, pracodawca musi przedstawić nowe warunki pracy na piśmie – tak, by pracownik mógł się z nimi dokładnie zapoznać. Obniżenie wymiaru etatu pracy na podstawie porozumienia zmieniającego można też wprowadzić właściwie natychmiast. Nie ma żadnych okresów przejściowych – zmiany zaczynają obowiązywać z dniem ustalonym w dokumencie podpisywanym przez obie strony.
Jak łatwo się jednak domyślić, porozumienie zmieniające najlepiej sprawdza się w sytuacji, gdy nie dotyczy obniżania wymiaru etatu, wynagrodzenia czy dodania kolejnych obowiązków. Z zawarciem porozumienia nie powinno być też problemu, jeśli zmiana warunków pracy może i nie jest korzystna dla zatrudnionego, ale ma też charakter raczej symboliczny. Jeśli zatem pracodawca z góry wie, że osiągnięcie takiego porozumienia może być bardzo trudne, ma możliwość skorzystania z innego sposobu.
Obniżenie wymiaru etatu jest też możliwe poprzez wypowiedzenie zmieniające
Podobnie jak w przypadku porozumienia zmieniającego, tak i w przypadku wypowiedzenia zmieniającego pracownik musi mieć możliwość zapoznania się z dokumentem. Różnica jest jednak taka, że w wypowiedzeniu pracodawca może zamieścić takie warunki, jakie uważa. Nie musi ich konsultować wcześniej z pracownikiem tak jak w przypadku porozumienia. Pracownik co najwyżej – po zapoznaniu się z wypowiedzeniem – nie musi akceptować nowych warunków przedstawionych mu przez pracodawcę. Decyzję musi podjąć najpóźniej w połowie obowiązującego go okresu wypowiedzenia. Jeśli nie zrobi tego w tym czasie (jeśli nie przyjmie warunków lub nie odniesie się do nich w żaden sposób) uznaje się, że wypowiedzenie zmieniające staje się wypowiedzeniem umowy o pracę.
Niestety są dwa wyjątki – i mamy z nimi do czynienia w tym momencie
Tak jak wspomniałam – co do zasady obniżenie wymiaru etatu następuje na skutek porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego. Są jednak dwa wyjątki od tej zasady – objęcie pracownika przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy (oba rozwiązania są obecnie możliwe ze względu na epidemię koronawirusa).
Warunki i tryb wykonywania pracy w obu przypadkach pracodawca ustala albo w układzie zbiorowym pracy, albo w porozumieniu z organizacjami związkowymi na terenie zakładu. Jeśli ich nie ma – z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w tym celu. Tym samym pracodawca nie musi uzyskać zgody od każdego pracownika.
