Prawo do wypoczynku to jedno z podstawowych praw pracowniczych zapisanych w kodeksie pracy. W ciągu roku często zdarzają się sytuacje, które zmuszają pracowników, aby wykorzystywali urlop na inne cele niż wypoczynek. Wiele osób korzystających w ten sposób z urlopu nie wie, że pracodawca ma obowiązek zwolnienia pracownika z pracy w szczególnych sytuacjach. Oczywiście za wynagrodzeniem i niezależnie od przysługującego pracownikowi urlopu.
Zwolnienie na poszukiwanie pracy
To chyba najbardziej znany z „nieznanych” przykładów, ale bardzo rzadko wykorzystywany. Każdy pracownik może domagać się zwolnienia od pracy na poszukiwanie nowej pracy, w przypadku, gdy:
- Umowę wypowiedział pracodawca
- Pracownik jest na okresie wypowiedzenia
Dni wolne na poszukiwanie pracy przysługują pracownikowi w wymiarze:
- 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i 1-miesięcznego wypowiedzenia
- 3 dni robocze w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia.
Zwolnienie na zdrowe dziecko
Każdy rodzic szybko uczy się, że przysługuje mu prawo do zasiłku opiekuńczego w związku z m.in. chorobą dziecka. Zgodnie z kodeksem pracy każdemu rodzicowi przysługuje także zwolnienie na zdrowe dziecko w wymiarze 16 godzin lub 2 dni w ciągu roku. Rodzic może wykorzystać ten czas w celu załatwienia spraw związanych z dzieckiem. Zwolnienie można oczywiście wybrać częściami i podzielić w zależności od potrzeb. Pracownik może przy tym wybrać, czy chce skorzystać ze zwolnienia w formie godzinowej lub całego dnia.
Okoliczności osobiste
Kolejna grupa zwolnień została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Pracy ws. sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Rozporządzenie wymienia szereg sytuacji, w których pracownikowi przysługuje dodatkowe zwolnienie od pracy. Warto nadmienić chociażby zwolnienie w celu oddania krwi, wykonania obowiązkowych szczepień, ale rozporządzenie stanowi też o zwolnieniu na czas pracy w charakterze biegłego, czy udziału w charakterze… członka doraźnego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych.
Zwolnienie na pogrzeb, ślub, narodziny dziecka
O ile powyższe przykłady są dość egzotyczne, na pewno prawie każdego w życiu będzie dotyczyło zwolnienie na pogrzeb, ślub lub urodzenia się dziecka. Jest to tzw. urlop okolicznościowy, którego wymiar zwolnienia wynosi:
- 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
- 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Zwolnienie od pracy na wezwanie do sądu
Innym ciekawym i też powszechnym przypadkiem jest obowiązek pracodawcy udzielenia zwolnienia na czas „niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia”.
W taki wypadku jednak pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia od pracodawcy. Zamiast wynagrodzenia może jednak starać się o rekompensatę zarobku od organu przed który został wezwany. Pracodawca ma obowiązek wystawić pracownikowi zaświadczenie o utraconych w dniu zwolnienia zarobkach.
Jeżeli koniecznie potrzebujesz więcej dni wolnych, zapisz się do… ochotniczej straży pożarnej
Jej członkowie otrzymują zwolnienie od pracy na czas niezbędny do uczestniczenia w działaniach ratowniczych. Dodatkowe wolne przysługuje im na czas wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu. Członkom OSP przysługuje również 6 dni zwolnienia w ciągu roku na szkolenie pożarnicze.
Wynagrodzenie za zwolnienie od pracy dostaniesz od straży. Zgodnie z art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w akcji ratunkowej lub szkoleniu pożarniczym otrzymuje ekwiwalent pieniężny.
