Choć wielu prawników wskazywało, że obowiązujące do tej pory przepisy dopuszczały pracę zdalną na kwarantannie, to ustawodawca i tak zdecydował się doprecyzować tę kwestię, wprowadzając odpowiedni artykuł do ustawy o COVID-19. Więcej wątpliwości budzi jednak inna kwestia – czy praca zdalna możliwa jest także podczas izolacji? Nie brak przecież pracowników, którzy wprawdzie otrzymali pozytywny wynik testu, ale zakażenie przechodzą bezobjawowo, a tym samym są w stanie wykonywać swoje obowiązki zawodowe.
Na początku warto zaznaczyć, że artykuł ten odnosi się do izolacji rozumianej jako odosobnienie osoby chorej (z dodatnim wynikiem testu), której choroba przebiega na tyle łagodnie, że nie wymaga ona hospitalizacji. Wprawdzie pojęcie „izolacji” często rozumiane jest także jako unikanie kontaktu z innymi w ramach społecznej odpowiedzialności. W takim wypadku wątpliwości co do pracy zdalnej jednak nie zachodzą. O ile jest to na przykład praca biurowa, a pracodawca dopełni szereg ciążących na nim obowiązków, pracę jak najbardziej można wykonywać z domu i otrzymywać za nią dotychczasowe wynagrodzenie.
Czy pracownik przechodzący COVID bezobjawowo może wykonywać swoją pracę?
Pracownik na kwarantannie nie ma pozytywnego wyniku testu, ale uznawany jest za potencjalnie zakażonego. W związku z tym co do zasady pobiera zasiłek wysokości 80% wynagrodzenia tak, jak gdyby przebywał na zwolnieniu lekarskim. Do tej pory uznawano jednak, że pracodawca może nałożyć na takiego pracownika obowiązek pracy podczas kwarantanny na podstawie art. 14 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ustawodawca zdecydował się jednak na wprowadzenie przepisu do ustawy o COVID-19, wyraźnie regulując tę kwestię. Z literalnego brzmienia art. 4h wynika obecnie, że do pracy zdalnej potrzebna jest zgoda obu stron. Wówczas pracownik może zrezygnować z zasiłku i wykonywać swoje obowiązki z domu, pobierając z tego tytułu pełne wynagrodzenie.
I w związku z tym pojawia się pytanie – jak takie regulacje wyglądają w przypadku izolacji, na której przebywa bezobjawowy pracownik? Oczywistym jest, że gdyby miał gorączkę czy odczuwał zmęczenie, nie byłby w stanie wykonywać swoich obowiązków zawodowych. Jeśli jednak przechodzi chorobę zupełnie bezobjawowo, sytuacja wygląda już inaczej. Wydawać by się więc mogło, że wówczas powinien mieć możliwość pracy, tak samo jak pracownik na kwarantannie.
Czy pracownik na izolacji może zrezygnować z zasiłku na rzecz wynagrodzenia?
Podczas izolacji pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wysokości 80% wynagrodzenia – czyli dokładnie tak samo jak co do zasady pracownikowi na kwarantannie. W tym drugim przypadku pracownik ma jednak prawo zrzec się zasiłku i dalej pracować zdalnie. W odniesieniu do pracownika w izolacji jest już inaczej – tutaj powstaje wiele wątpliwości.
Money.pl niedawno wspominało o sytuacji opisanej na forum internetowym przez jedną z kadrowych. Pracownik na kwarantannie zdecydował się zrezygnować z zasiłku na rzecz pracy zdalnej. Po kilku dniach otrzymał jednak pozytywny wynik testu na koronawirusa. W związku z tym pracodawca wystąpił do ZUS z pytaniem, czy istnieje możliwość przedłużenia pracy zdalnej, czy konieczne jest przejście pracownika na zasiłek chorobowy.
Nie ma co ukrywać, że gdy w ostatnim czasie padają rekordy zakażeń, wielu pracodawców ma ciągły problem z deficytem pracowników. Z tego powodu ci, którzy są w stanie wykonywać swoje obowiązki mimo kwarantanny czy izolacji, są dla nich na wagę złota. Nic więc dziwnego, że odpowiedź ZUS-u wywołała dużą dyskusję. Zgodnie z przedstawionym stanowiskiem praca zdalna podczas izolacji nie jest bowiem możliwa i nie można na jej rzecz zrezygnować z zasiłku chorobowego.
To nie ZUS decyduje, czy praca zdalna podczas izolacji jest możliwa
Jak jednak tłumaczy Paweł Żebrowski, rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ZUS nie może decydować o tym, czy praca zdalna podczas izolacji jest możliwa. Z punktu widzenia ZUS nie ma znaczenia, czy dana osoba jest na kwarantannie, czy izolacji, dopóki nie występuje o wypłatę zasiłku. Z kolei Sebastian Szczurek, rzecznik prasowy opolskiego oddziału ZUS wskazuje, że nawet jeśli pracownik ma pozytywny wynik i jest w stanie pracować zdalnie, to ma prawo wykonywać swoje obowiązki na podstawie ustaleń z pracodawcą. Oczywiście nie może wtedy wystąpić o wypłatę zasiłku z tytułu niezdolności do pracy.
Cytowany przez Money radca prawny Andrzej Radzisław uważa natomiast, że zgodnie z zapisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej pracodawca powinien traktować osoby skierowane na kwarantannę tak samo jak osoby poddane izolacji. Jego zdaniem, jeśli pracodawca kieruje pracownika do pracy zdalnej mimo świadomości, że może on być zakażony, narusza przepisy BHP. Co więcej, taki pracownik może mieć problem z przyznaniem zasiłku chorobowego w sytuacji, gdy później objawy jednak się pojawią.
Najbezpieczniej dla pracodawcy i pracownika będzie więc założyć, że praca zdalna podczas izolacji nie jest możliwa i że w tym czasie pracownik powinien pobierać zasiłek chorobowy. Jak jednak widać, jednoznacznego stanowiska póki co brak. O ile więc ustawodawca zdecydował się wprowadzić przepis wyraźnie regulujący kwestię pracy zdalnej na kwarantannie (mimo że wątpliwości w tym zakresie raczej nie było), to doprecyzowania wyraźnie wymagałaby kwestia pracy podczas izolacji.
