Niektórzy z ciekawości robią sobie – komercyjnie – testy na COVID-19 w celu określenia przebytego w przeszłości zakażenia. Czy pozytywny wynik testu serologicznego może skutkować nałożeniem izolacji? A co ze statusem ozdrowieńca?
Test na przeciwciała a kwarantanna i status zdrowieńca
Na rynku występuje kilka rodzajów testów na obecność koronawirusa SARS-CoV-2. Najczęściej – w potocznym opisie – wyróżnia się testy antygenowe i na przeciwciała. Pierwsze badanie jest miarodajne, najpowszechniejsze i polega na pobraniu wymazu z gardła i błon śluzowych nosa. Drugie badanie wykonywane jest z krwi żylnej. Abstrahując od sposobu działania, pierwszą zauważalną różnicą pomiędzy jest cena.
Testy antygenowe – tj. molekularne RT PCR wykrywające genom wirusa w wydzielinach – wykonywane są na NFZ, ale na podstawie skierowania. Wykonanie testu z własnej inicjatywy jest kosztowne, a badanie to kosztuje ok. 300 złotych. Testy na przeciwciała (z krwi) są znacznie tańsze. Voucher na test można zakupić za niecałe 50-60 złotych, a nawet mniej. Jeżeli ktoś chce wykonać test samodzielnie, to odpowiedź nasuwa się sama.
Niestety, problematyka nie sprowadza się do samej ceny. Nie można stawiać między testem na przeciwciała a antygenowym znaku równości. Testy antygenowe wskazują – oczywiście w maksymalnym niemedecznym uproszczeniu – na zakażenie obecne, zaś testy na przeciwciała najskuteczniejsze są w okresie 2-3 tygodni od zakażenia.
Jak wyjaśniono w Stanowisku Konsultantów Krajowych w dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej, Chorób Zakaźnych, Diagnostyki Laboratoryjnej oraz Prezesa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych dot. testów na przeciwciała, rzeczone 2-3 tygodnie to okres, w którym osoba zakażona najpewniej nie przenosi już wirusa na innych.
Testy na przeciwciała mogą więc służyć jedynie do stwierdzenia przebytego zakażenia. Bardzo często podaje się także, że negatywny wynik testu z krwi wcale nie oznacza, że osoba jest zdrowa. Sam pozytywny wynik nie jest tożsamy z tym, że badany stanowi zagrożenie – może nawet wcale nie być chory. Testy „z krwi” traktować należy co najwyżej jako zaspokojenie ciekawości pt. „czy się jednak zakaziłem od X, a po prostu nie miałem/am objawów”, które i tak nie jest miarodajne.
Niemniej w dalszym ciągu jest to test na koronawirusa, a wynik pozytywny stanowić może o kontakcie z SARS-CoV-2. Czy wynik pozytywny w teście na przeciwciała skutkuje obowiązkową kwarantanną? A jak się ma do statusu ozdrowieńca?
Izolacja i status ozdrowieńca
We wcześniej przywołanym stanowisku ekspertów znaleźć można apel, by nie wykonywać samodzielnie testów na przeciwciała. Co więcej, pozytywny wynik powininen być skonsultowany z lekarzem w celu otrzymania skierowania na test antygenowy (wymaz), który traktuje się jako jedyny wystarczająco miarodajny.
Otrzymanie pozytywnego wyniku testu na przeciwciała (z krwi) nie daje absolutnie żadnej pewności. Może oznaczać
- przebyte zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2
- błędną reaktywność i brak zakażenia
Wynik negatywny może oznaczać
- nieprzebycie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2
- zakażenie, które jest „świeże” i nie daje wyników w tego rodzaju badaniu
Zarówno wynik pozytywny jak i negatywny nie oznacza nic pewnego. Nie skutkuje zatem nałożeniem izolacji i kwarantanny. Może być jednak pomocny w dalszym leczeniu czy diagnostyce.
Testy na przeciwciała mają bowiem inny pozytywny skutek – pozwalają na wykrywanie ozdrowieńców.
Definicję zdrowieńca zawiera w sobie tzw. ustawa zakaźna i art. 2 pkt 19 stanowi, ze jest to osoba, u której ustąpiły objawy choroby zakaźnej. Próźno znaleźć uszczegółowienia tejże, toteż tutaj – niestety – faktycznie wiążące wydają się być takie źródła, jak strona gov.pl czy regionalne centra krwiodawstwa.
Przyjmuje się zatem, że ozdrowieńcem jest także osoba, która
nie miała wcześniej stwierdzonego zakażenia ale obecnie w jej krwi wykrywa się przeciwciała przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w klasie IgG (metodą ilościową), bez konieczności wykonywania badań wymazu z nosogardzieli metodą PCR.
Za statusem ozdrowieńca związanego jedynie z pozytywnym testem na przeciwciała nie idą obecnie żadne udogodnienia, także zwolnienie z kwarantanny. To przysługuje jedynie w wypadku osób, które przyjęły szczepionkę przeciw COVID-19, bądź wykonano wobec nich test PCR i zastosowano izolację (§4 ust. 7 tzw. rozporządzenia covidowego).
