Niektórzy pracodawcy lubią mieć większą kontrolę nad tym, co się dzieje w firmie, niż faktycznie wymaga tego sytuacja. Z tego względu na bieżąco kontrolują swoich pracowników, a nawet – chętnie zajrzeliby do ich szafek i skrytek pracowniczych. Czy mają jednak do tego prawo i czy kontrola szafek pracownika jest legalna w świetle prawa?
Kontrola szafek pracowników – czy pracodawca ma do niej prawo?
Teoretycznie mogłoby się wydawać, że skoro szafki (nie licząc ich zawartości) to własność pracodawcy, to ma on niemal nieograniczone prawo do kontrolowania tego, co się w nich znajduje. A także – do sprawdzania, w jakim są stanie i czy pracownik nie dopuścił się zniszczeń. W rzeczywistości jednak kontrola szafek pracownikow wprawdzie jest możliwa, ale tylko pod pewnymi warunkami. Kontrola szafek pracowników np. pod ich nieobecność i bez ich wiedzy może być potraktowana jako złamanie przepisów Kodeksu pracy. Kodeks wyraźnie nakazuje pracodawcy poszanowanie godności i innych dóbr osobistych pracownika.
Kiedy zatem taka kontrola szafek pracowniczych jest możliwa? Po pierwsze – musi zaistnieć uzasadniona przyczyna. Do najczęściej wymienianych należy podejrzenie kradzieży. Jeśli do pracodawcy dotarły sygnały, że jeden z pracowników może w szafce pracowniczej przechowywać skradzione przedmioty (należące do firmy mienie), możliwa jest kontrola szafki. Najlepiej jednak, jeśli w regulaminie pracy (lub innym dokumencie dotyczącym zasad pracy, dostępnym dla wszystkich pracowników) pracodawca określił wcześniej warunki ewentualnej kontroli i przeszukań. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1972 r. (sygn. I PR 153/72). SN uznał wtedy, że przeszukiwanie załogi w celu zapobiegania wynoszenia mienia zakładów pracy jest zgodne z prawem i nie narusza dóbr osobistych pracowników. Ale – tylko jeśli pracownicy zostali wcześniej uprzedzeni o możności tego rodzaju kontroli.
Wcześniejsza informacja i uzasadniona potrzeba to nie jedyne warunki, jakie musi spełnić pracodawca
Warto też mieć na uwadze fakt, że informacja o zasadach przeszukiwania pracowniczych szafek i uzasadniona potrzeba ich skontrolowania to nie wszystko. Pracownik (lub przynajmniej przedstawiciel pracowników) co do zasady powinien być obecny przy takiej kontroli. Nie ma wprawdzie przeciwwskazań, by pracodawca dysponował zapasowym kompletem kluczy do szafek pracowniczych. Ich kontrola powinna mieć jednak miejsce w obecności pracownika/przedstawiciela lub przedstawicieli załogi. SN podkreślił to też we wspomnianym wyroku. Jednocześnie zaznaczył, że kontrola szafek pracowników powinna zostać wykonywana z poszanowaniem zasad życia społecznego.
