Kontrola szafek pracowniczych to temat, który wywołuje wiele emocji. Czy pracodawcy mają w ogóle prawo do zaglądania do szafek swoich podwładnych? Okazuje się, że tak, ale nie mogą robić tego tylko dlatego, że mają taki kaprys.
Szafki pracownicze to własność pracodawcy i należy o tym pamiętać
Po pierwsze należy pamiętać o tym, że pracownicze szafki to po prostu własność pracodawcy – znajdują się w końcu na terenie firmy, to pracodawca za nie zapłacił, a pracownicy mogą z nich tylko korzystać. I to wyłącznie w celach służbowych. Dodatkowo pracodawca ma prawo do dysponowania zapasowym kluczem do szafek pracowniczych, podobnie zresztą jak np. reprezentujący go kierownik. Zapasowe klucze to zresztą nie tylko prawo, ale wręcz konieczność. To jednocześnie zabezpieczenie na wypadek, gdyby pracownik zgubił swój kluczyk. Nie oznacza to jednak, że pracodawca może zaglądać do pracowniczej szafki zawsze, gdy ma taki kaprys. Kłóciłoby się to z przepisami prawa, m.in. z art. 111 Kodeksu pracy:
Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.
Kontrola pracowniczych szafek jest jednak możliwa, ale tylko pod pewnymi warunkami.
Kontrola pracowniczych szafek w porozumieniu z pracownikami
W jakich sytuacjach kontrola pracowniczych szafek jest zatem dopuszczalna? Po pierwsze w takich, które zostały określone w regulaminie lub zbiorowym układzie pracy (lub np. na tablicy ogłoszeń czy w jakiejkolwiek formie, z która umożliwia zapoznanie się z nią wszystkim pracownikom). Pracodawca uprzedza w ten sposób pracowników, kiedy może nastąpić kontrola pracowniczych szafek. Zakres i metody kontroli powinny jednak być adekwatne w stosunku do celu, jaki zamierza osiągnąć pracodawca. Przykładowo – jeśli jest podejrzenie, że jeden z pracowników ukradł rzecz należącą do firmy, to celem pracodawcy jest znalezienie złodzieja. W tym wypadku kontrola szafek pracowniczych i sprawdzenie, czy w którejś z nich nie została ukryta skradziona rzecz jest możliwa.
Legalność takich praktyk potwierdza zresztą także Sąd Najwyższy. W orzeczeniu z dnia 13 kwietnia 1972 r., I PR 153/72 przyznaje, że kontrola szafek pracowniczych stosowana w celu zapobiegania wynoszenia mienia zakładów pracy jest zgodna z prawem i nie narusza praw osobistych pracowników. Kradzież w pracy jest zatem okolicznością, która jak najbardziej usprawiedliwia takie postępowanie pracodawcy.
Wystarczy zatem, że pracownicy będą wcześniej uprzedzeni o możliwości stosowania takich praktyk przez pracodawcę. Kontrola szafek pracowniczych odbywa się w porozumieniu z przedstawicielstwem załogi i poszanowaniem zasad współżycia społecznego. Przeszukiwanie szafek powinno odbywać się w obecności pracowników.
