Początek każdego kolejnego roku często wiąże się z wejściem w życie nowych przepisów. Nic więc dziwnego, że zmiany w prawie 2023 obejmą praktycznie wszystkie jego gałęzi. Podpowiadamy, w których dziedzinach prawa należałoby szukać kluczowych zmian.
Zmiany w prawie 2023 dotyczą wielu jego gałęzi
Początek każdego nowego roku to bardzo istotny moment z punktu widzenia zmian w obowiązujących przepisach prawa. Z punktu widzenia ustawodawcy każdy kolejny rok to stosunkowo dobry moment na początek obowiązywania nowych przepisów. Te uchwalone pod koniec kończącego się roku również mogą zacząć obowiązywać już w następnym. Nic więc dziwnego, że zmiany w prawie w 2023 r. obejmą wiele dziedzin prawa. Część z nich wejdzie w życie już 1 stycznia, niektóre jakiś czas później.
Prawo pracy w przyszłym roku czeka kilka małych rewolucji
Zmiany w prawie 2023 to kolejne podwyższenie płacy minimalnej. Przyszły rok może być o tyle wyjątkowy, że wzrost najniższego wynagrodzenia nastąpi w przyszłym roku dwukrotnie. Wszystko przez wysoką inflację, która wymusza na ustawodawcy dwukrotne dokonanie waloryzacji. Najniższa krajowa wzrośnie do 3 490 zł od 1 stycznia. Od 1 lipca będzie wynosić już 3 600 zł.
Wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia dla umowy o pracę wzrośnie także minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia. Od 1 stycznia 2023 r. wyniesie ona 22,80 zł. Od 1 lipca zleceniodawcy będą musieli płacić zleceniobiorcom 23,50 zł za godzinę brutto.
Kolejną istotną nadchodzącą zmianą jest wejście w życie uregulowań dotyczących pracy zdalnej. Dotychczas przepisy kodeksu pracy nie zawierały przepisów regulujących ten relatywnie nowy wynalazek. Praca zdalna funkcjonowała w oparciu o przepisy covidowe. Zmiany w prawie 2023 r. sprawią, że to się zmieni.
Praca zdalna to rozwiązanie stosunkowo popularne wśród pracowników. Niektórzy pracodawcy krzywią się jednak na formę zatrudnienia, w której pracownicy nie muszą stawiać w zakładzie pracy. Nowe przepisy trudno nazwać idealnymi, bo część pracodawców już zapowiedziała, że w ich firmach pracy zdalnej nie będzie. Wszystko przez nałożone na nich dodatkowe obowiązki w postaci wypłacania pracownikom ekwiwalentu i ryczałtu za zużycie przez pracownika materiałów i energii.
Od przyszłego roku pracodawcy uzyskają nowe uprawnienie. Będą mogli dokonywać prewencyjnej kontroli trzeźwości swoich pracowników. Dotyczy to oczywiście sytuacji, w których istnieje uzasadnione podejrzenie, że ten jest pod wpływem alkoholu. Co ważne: nowe przepisy obejmą nie tylko pracowników na umowie o pracę, ale także tych świadczących pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Ustawodawca postawił także na unifikację przepisów dotyczących umów na czas określony i nieokreślony
Kolejną wartą wzmianki zmianą są nowe regulacje dotyczące umowy na okres próbny. Pozwolą one wydłużyć taką umowę na czas urlopu pracownika i jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, na przykład spowodowanej chorobą. Taka możliwość pojawi się wówczas, gdy będzie uwzględniona w umowie zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Co więcej, okres próbny nie będzie mógł trwać dłużej niż miesiąc, jeżeli pracodawca nie zamierza po jego zakończeniu zatrudnić pracownika na dłużej niż 6 miesięcy.
Zmieni się także sposób wypowiadania umowy o pracę zawartej na czas określony. Teraz pracodawca będzie musiał podać uzasadnienie takiego posunięcia również w przypadku tych krótkotrwałych umów. Jakby tego było mało, pojawi się obowiązek zawiadomienia w takim przypadku właściwej organizacji związkowej. Tym samym ustawodawca zamierza niejako zrównać w prawach pracowników zatrudnionych na czas określony i na czas nieokreślony.
Pracownik będzie mógł także zrezygnować ze stosowania w jego przypadku podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, jeżeli z jakiegokolwiek powodu będzie miał taką wolę. Wystarczy, że złoży pracodawcy stosowne oświadczenie na piśmie.
Zmiany w prawie 2023 to nie tylko prawo pracy. Z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych istotny jest nowy obowiązek dla płatników składek na ubezpieczenie społeczne. Wszyscy będą musieli posiadać konta na PUE ZUS. Dotyczy to nie tylko wszystkich przedsiębiorców, ale także między innymi osoby korzystające z ubezpieczeń dobrowolnych.
Ustawodawca znowu namieszał w przypadku formularza PIT-2. Tym razem będzie można złożyć go bezpośrednio pracodawcy na jego zasadach. Co więcej, od przyszłego roku będzie można złożyć go nawet trzem pracodawcom naraz. Jest jednak haczyk: maksymalna kwota odliczenia dalej będzie wynosić 300 zł. Należałoby przy tym wspomnieć, że osoby otrzymujące pensje za grudzień już w styczniu przyszłego roku powinny złożyć taki formularz przed końcem grudnia. Z możliwości złożenia formularza PIT-2 skorzystają także zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych.
Nie chcesz oszczędzać z państwem w ramach PPK? Pamiętaj żeby znowu się z nich wypisać
Osoby, które bardzo nie chcą oszczędzać na swoją emeryturę w oparciu o Pracownicze Plany Kapitałowe, powinny uważać. W przyszłym roku nastąpi kolejny automatyczny zapis do PPK. Zmiany w prawie 2023 zakładają nowy formularz deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Rozszerzona została także definicja podmiotu zatrudniającego.
Od strony podatkowej należałoby zwrócić uwagę na zmiany w sposobie opodatkowania dochodów uzyskiwanych z najmu prywatnego. Od 1 stycznia nie będzie ich można rozliczać na zasadach ogólnych. Jedyną dopuszczalną formą opodatkowania będzie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jakby tego było mało, zmiany w prawie 2023 zakładają brak możliwości amortyzacji lokali mieszkalnych.
Warto przy tym wspomnieć, że w 2023 r. zmienia się skala podatkowa. Stawka podatku w pierwszym progu podatkowym będzie wynosić 12 proc. do kwoty 120 tys. zł i 32 proc. od nadwyżki ponad 120 tys. zł. Równocześnie kwota wolna od podatku pozostaje na poziomie 30 tys. zł. Dla wielu podatników przyszły rok będzie tym, w którym po raz pierwszy zauważą jakieś realne korzyści z wprowadzenia Polskiego Ładu. Dochody uzyskane w 2022 r. będą w końcu rozliczane według nowych przepisów, co gorzej zarabiającym powinno przynieść wyższy zwrot podatku.
Ministerstwo Finansów przypomina także o likwidacji konieczności składania informacji podatkowej PIT/WZ. Zmodyfikowana zostanie także ulga na zabytki. Nowe przepisy ochrzczono już mianem „Pałacyk Plus„. Pozwolą odliczyć maksymalnie 500 tys. zł rocznie na samo nabycie zabytkowej nieruchomości. W przypadku jej renowacji lub konserwacji żadnych limitów nie ma. Jedynym ograniczeniem jest to, że wydatki będzie można rozliczyć dopiero po zakończeniu prac. Rządzący poszli po rozum do głowy i uznali, że odliczeniu będą podlegać tylko wydatki określone w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Osoby ceniące sobie możliwość przekazania części swojego podatku na organizację pożytku publicznego z pewnością ucieszą się z kolejnej zmiany. Ustawodawca zdecydował, że od przyszłego roku będzie można dokonać odliczenia nie 1 proc. lecz 1,5 proc.
Zmiany w prawie 2023 to także wejście w życie długo oczekiwanej reformy prawa karnego
Zmiany w prawie 2023 obejmą także prawo karne i prawo karne wykonawcze. Wchodzi w końcu w życie długo oczekiwana reforma. Pojawi się możliwość wymierzania sprawcom najcięższych przestępstw kary bezwzględnego dożywocia. Można także śmiało powiedzieć, że kary w takich przypadkach zostały generalnie zaostrzone. W kodeksie karnym pojawiły się także nowe typy przestępstw.
Pewną ciekawostkę stanowi nowe podejście do kwestii wykonywania kary pozbawienia wolności. Od 1 stycznia skazany zostanie automatycznie zatrzymany i doprowadzony do aresztu śledczego. Możliwość oczekiwania na wolności aż w zakładach karnych zwolni się miejsce, zostanie ograniczona do sytuacji, gdy skazany sam poprosi sąd o wyznaczenie mu terminu stawienia się do aresztu. Warunkiem będzie w tym przypadku dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego, które dostatecznie uprawdopodobnią, że ten rzeczywiście się stawi. Ministerstwo Sprawiedliwości przekonuje, że ta zmiana przyniesie większe poczucie nieuchronności kary wśród przestępców. Eksperci i prawnicy powątpiewają, czy realizacja nowych przepisów będzie w ogóle wykonalna.
Galopująca inflacja przyniesie od nowego roku podwyższenie limitów wydatków komitetów wyborczych. To o tyle istotne, że o ile rządzący ukradli obywatelom wybory samorządowe, o tyle w 2023 r. cały czas będziemy mieli wybory parlamentarne.
Konsumentów powinno ucieszyć wejście w życie przepisów ustawy implementującej do krajowego porządku założenia unijnej dyrektywy Omnibus. Najważniejszym założeniem nowych przepisów jest zwalczenie fałszywych promocji poprzez nowe obowiązki sprzedawców w zakresie informowania o cenie danego towaru. Koniec z podnoszeniem ceny tuż przed „wyjątkową” promocją. Dyrektywa przewiduje również między innymi zakaz zamieszczania fałszywych opinii „zadowolonych klientów” i manipulowania opiniami prawdziwych konsumentów oraz zakłada walkę z konikami biletowymi wykorzystującymi w Internecie boty.
