Zakład Ubezpieczeń Społecznych co roku kontroluje tysiące firm i sprawdza, czy należycie opłacają składki. Wiadomo już, kogo kontrola ZUS w 2023 r. może objąć w pierwszej kolejności.
Kontrola ZUS w 2023 r.: kto może się jej spodziewać?
Z przeprowadzaniem kontroli w firmach raczej kojarzy się urzędy skarbowe. ZUS jednak też kontroluje prowadzenie działalności gospodarczej – w zakresie wykonywania zadań i obowiązków związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Uprawnienie ZUS w tym zakresie wynika z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:
-
Kontrolę wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek przeprowadzają inspektorzy kontroli Zakładu.
-
Kontrola może obejmować w szczególności:1) zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych;2) prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest Zakład;3) ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu;4) prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe;5) wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych;6) dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek.
Zakład – w przypadku firm – skupia się zwłaszcza na prawidłowości naliczania, potrącania i opłacania składek. ZUS bada też, czy składki są pobierane z właściwych tytułów. Ponadto Zakład weryfikuje, czy istnieje ryzyko uzyskania przez ubezpieczonych nienależnych świadczeń – czyli czy przedsiębiorcy nie zgłaszają do ubezpieczeń osób, które w rzeczywistości wcale nie wykonują pracy w danej firmie.
Zakład planuje przeprowadzenie 25 tys. kontroli
Jak informuje „Rz”, okazuje się, że Zakład zamierza przeprowadzić w 2023 r. ok. 25 tys. kontroli. Dla porównania – w zeszłym roku ZUS przeprowadził 27 tys. kontroli. Co ciekawe, okazuje się, że co roku Zakład przeprowadza coraz mniej kontroli; na przykład jeszcze w 2017 r. było ich łącznie ponad 60 tys. Jak tłumaczy wicedyrektor Departamentu Kontroli Płatników Składek ZUS Agnieszka Kiełbowicz-Dziwulska w rozmowie z „Rz”, Zakład, ograniczając liczbę kontroli tam, gdzie nie ma ryzyka występowania nieprawidłowości, wypełnia zawarte w konstytucji biznesu zalecenia.
Urzędniczka przypomniała też, że ZUS, przed wytypowaniem podmiotów, które chce skontrolować, prowadzi analizę ryzyka na podstawie danych zapisywanych na kontach płatników składek i ubezpieczonych. Na celowniku Zakładu mogą znaleźć się zwłaszcza podmioty, które zawierają ze swoimi pracownikami umowy cywilnoprawne. Z raportu ZUS wynika, że właśnie nieprawidłowości związane z naliczaniem składek w tym przypadku są jednymi z najczęściej odnotowywanych uchyleń.
Wiadomo też, które branże są najczęściej kontrolowane przez ZUS. Okazuje się, że najwięcej nieprawidłowości w 2022 r. odnotowano w handlu hurtowych, działalnościach związanych z oprogramowaniem i doradztwem w informatyce oraz w firmach prowadzących działalność detektywistyczną i ochroniarską.
