Rezygnacja z uczestnictwa w szkolnych lekcjach religii stała się w ostatnich latach popularna. Rośnie także świadomość rodziców o przysługujących im prawach. Jak wypisać dziecko z religii? Przede wszystkim warto się upewnić, że faktycznie je zapisaliśmy. Jeżeli tak się stało, to wystarczy złożyć szkole pisemne oświadczenie o tym, że zmieniliśmy w tej kwestii zdanie.
Najpierw upewnijmy się, że rzeczywiście zapisaliśmy dziecko na katechezę
Lekcje religii w szkole to wbrew pozorom całkiem wygodne rozwiązanie dla tych rodziców, którym zależy na wychowaniu swoich dzieci zgodnie z wyznawaną przez siebie wiarą. W ostatnich latach mamy jednak do czynienia z postępującą laicyzacją polskiej szkoły. Przyczyn można wskazać wiele. Strona kościelna zwykle upatruje winy we wszystkim, tylko nie we własnym postępowaniu. Druga strona ideologicznego sporu wskazuje raczej na zachowanie duchownych, rozmaite skandale w łonie Kościoła, oraz coraz ściślejszą symbiozę tronu i ołtarza. W tym wypadku prawda rzeczywiście leży gdzieś pośrodku.
Niezależnie od przyczyn, coraz większa liczba rodziców i pełnoletnich uczniów podejmuje decyzję o rezygnacji z uczestnictwa w szkolnych zajęciach religii. Można wręcz zaryzykować stwierdzenie, że w szkołach średnich w większych miastach udział w katechezie staje się niemalże wyjątkiem od reguły.
Takiego stanu rzeczy nie udało się zmienić władzom oświatowym. Ministerstwo Edukacji i Nauki planowało wymusić na rodzicach wybór pomiędzy religią a etyką poprzez odebranie im opcji niezapisywania dziecka na żadne z tych zajęć. Pojawił się jednak problem: brakuje nauczycieli etyki. Oczywiście rządzącym wcale by nie przeszkadzało, gdyby etyki uczyli katecheci. Można się jednak spodziewać powstania oczywistych konfliktów interesów. Ostatecznie po zawetowaniu przez prezydenta drugiej iteracji tzw. ustawy „Lex Czarnek” projekt został odłożony na „po wyborach”.
Skoro stan prawny się w ostatnich latach nie zmienił, to jak wypisać dziecko z religii? To bardzo proste. Najpierw jednak powinniśmy się upewnić, że rzeczywiście je zapisaliśmy na te zajęcia. Wszystko przez niezgodne z prawem praktyki niektórych szkół, które domyślnie zapisują na religię swoich uczniów bez pytania rodziców o zdanie.
Przepisy jasno określają, jak wypisać dziecko z religii
Przepisy rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach są dość jasne. Jedyny możliwy sposób zapisania dziecka na religię reguluje §1 tego aktu prawnego. Skądinąd jest to także przepis, który podpowiada nam, jak wypisać dziecko z religii.
1. W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców;
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
1a. W przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć.
2. Życzenie, o którym mowa w ust. 1, jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione.
3. Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.
Jeżeli nigdy w żadnej formie nie wyrażaliśmy życzenia, by nasze dziecko chodziło na religię, to teoretycznie nie musimy nic robić. Można się jednak spodziewać, że szkoła będzie miała inne zdanie na ten temat. Warto także wspomnieć, że spora część szkół stosuje formularze wypełniane przy okazji składania podania o przyjęcie uczenia, które zawierają rubrykę dotyczącą uczestnictwa w zajęciach religii lub etyki. Całkiem możliwe, że właśnie w ten sposób zapisaliśmy nasze dziecko.
Niepełnoletni uczeń nie może sam zdecydować o swoim uczestnictwie w zajęciach
Najlepszym rozwiązaniem jest zmiana pierwotnego oświadczenia. Zgodnie z ust. 2 wystarczy oznajmić szkole na piśmie, że nasze dziecko przestaje chodzić na zajęcia z religii. Od tego momentu placówka jest całkowicie związana naszym życzeniem. Oświadczenie jest skuteczne już z momentem jego złożenia. Szkoła nie ma innego wyboru, jak się dostosować do jego treści.
Przepisy nie ograniczają naszego uprawnienia w czasie. Jeżeli czujemy taką potrzebę, to możemy wypisać dziecko z religii nawet tuż przed końcem roku szkolnego. Należy także przypomnieć, że wypisanie ucznia z zajęć religii nie oznacza obecnie automatycznego zapisania go na etykę. W dzisiejszej rzeczywistości polskiej szkoły należy się spodziewać tzw. okienek w planie lekcji. Szkoła także w tych godzinach musi jednak zapewnić uczniowi bezpieczeństwo i jakąś formę zajęcia.
Na koniec warto wspomnieć, że podobnej możliwości nie mają uczniowie, którzy nie mogą liczyć na wsparcie swoich rodziców. Decyzję o uczestnictwie w zajęciach z religii lub etyki albo o wypisaniu się z nich, mogą podjąć jedynie w momencie, gdy ukończą 18 rok życia. Teoretycznie rodzice powinni umożliwić swojemu dziecku wybór na podstawie wyznawanych przez nie wartości, uwzględniając przy tym stopień jego rozwoju. W praktyce jednak nie istnieje żadna sankcja za ignorowanie zdania dziecka i przymuszanie go do zajęć wbrew jego woli.
