Poziom represji państwa wobec obywateli nierzadko potrafi zaskoczyć. I o ile zrozumiałym jest otrzymanie grzywny za popełnienie określonego przestępstwa, czy wykroczenia, to czasami trudno jednak o jej akceptacje w sytuacjach, gdy nie popełniamy czynu zabronionego.
Ustanowienie opieki
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują wypadki, w których istnieje możliwość ustanowienia opieki. W określonych sytuacjach opieka może zostać ustanowiona dla małoletniego oraz dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. Ustanawiana jest ona przez sąd opiekuńczy, który jednocześnie sprawuje nad nią nadzór. Opiekę rzecz jasna sprawuje opiekun, który musi spełniać określone przesłanki. Powinna to być osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystająca z pełni praw publicznych. Opiekun osoby małoletniej dodatkowo m.in. nie może być pozbawiony władzy rodzicielskiej czy skazany za określone rodzaje przestępstw. Pierwszeństwo w objęciu opieki przysługuje co do zasady najbliższej rodzinie, dalszym krewnym lub innym osobom bliskim. Zdarza się jednak i tak, że w przypadku braku osób, którym przysługuje pierwszeństwo, opiekunem może zostać ustanowiona całkowicie obca osoba.
Obowiązek objęcia opieki i skutki jego niewykonania
Samo ustanowienie opieki następuje na podstawie wydanego przez sąd postanowienia. Z uwagi na kategoryczne brzmienie przepisów, przyjmuje się, że sąd ustanawiając opiekuna, nie musi pytać się o jego zgodę.
Każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązany jest opiekę objąć. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zwolnić od tego obowiązku. – art. 152 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Może więc dojść do paradoksalnej sytuacji, w której pomimo braku zgody, a nawet kategorycznego sprzeciwu, sąd i tak wyznaczy daną osobę na opiekuna. Po wydaniu odpowiedniego postanowienia przez sąd, samo objęcie opieki następuje przez złożenie przyrzeczenia.
Sąd opiekuńczy może wymierzyć grzywnę osobie, która uchyla się od objęcia opieki. – art. 598 § 1 kodeksu postępowania cywilnego
Zignorowanie wydanego postanowienia i uchylanie się od objęcia opieki, może więc przynieść negatywne skutki finansowe. W takiej sytuacji sąd jest bowiem uprawniony do wymierzenia grzywny. Jej górna wysokość zgodnie z art. 163 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, wynosi aż 3 tysiące złotych. Na szczęście w praktyce sądowej, opisany powyżej mechanizm nie powinien zdarzać się zbyt często. Przed ustanowieniem danej osoby opiekunem, sądy zazwyczaj pytają czy kandydat na opiekuna wyraża zgodę na objęcie opieki. Praktykę tą niewątpliwie należy uznać za słuszną. Nie zmienia to jednak faktu, że sama treść przepisów daje sądom uprawnienie do nałożenia obowiązku sprawowania opieki praktycznie na każdego, bez jego zgody i to pod rygorem zapłacenia niemałej grzywny w przypadku uchylania się od jej objęcia.
