W którym momencie człowiek staje się dorosły? Pod względem prawnym największe znaczenie ma oczywiście osiągnięcie pełnoletności. Wówczas nabywamy wszystkie brakujące prawa: wyborcze oraz wynikające z pełnej zdolności do czynności prawnej. Istnieje jednak jeszcze jedna ważna granica. Ukończenie 26 lat oznacza definitywny koniec ulgowego traktowania danej osoby przez państwo.
Większość praw nabywamy po ukończeniu 18 roku życia, a po 8 kolejnych latach tracimy ostatnie przywileje młodości
Dorosłość to nie tylko możliwość robienia tego, na co ma się ochotę, bez konieczności pytania o zgodę rodziców. Pod względem prawnym ukończenie 18 roku życia to ważna data dla każdego Polaka. Osiągnięcie pełnoletności daje nam dwie ważne korzyści. Przede wszystkim nabywamy pełną zdolność do czynności prawnych. Tym samym możemy całkowicie samodzielnie kształtować swoją sytuację prawną. Na przykład możemy wziąć kredyt albo zawszeć związek małżeński. Mamy też prawo kupić alkohol. Mężczyznom po prostu wolno, kobiety zaś nie muszą już prosić o zgodę sądu opiekuńczego.
Kolejną ważną konsekwencją pełnoletności jest uzyskanie praw wyborczych. To znaczy: czynnego prawa wyborczego. W przypadku tego biernego cały czas mamy do czynienia z koniecznością osiągnięcia odpowiedniego wieku. Posłowie muszą mieć przynajmniej 21 lat, senatorowie 30 lat, a Prezydent RP musi ukończyć 35 lat. Dlaczego? Nie chodzi tylko o to, że autorzy polskiej konstytucji nie bardzo rozumieli koncepcję „równości wobec prawa”. Uważali najwyraźniej, że osoby sprawujące najważniejsze urzędy w państwie muszą mieć jeszcze odpowiednie doświadczenie życiowe.
Przykład biernego prawa wyborczego podpowiada, że pełnoletność to niejedyna granica wieku, która ma znaczenie w relacjach z państwem. Z całą pewnością nie jest też najważniejsza. O wiele bardziej liczy się ukończenie 26 lat. Tym razem jednak nie nabywamy żadnych nowych praw. Jest wręcz przeciwnie: kończy się dla nas okres ulgowego traktowania.
To właśnie w tym momencie studenci tracą prawo do przejazdów ulgowych na kolei i w miejskim transporcie zbiorowym. Warto odnotować, że poszczególne spółki PKP wydłużają ten okres doktorantom do 35 roku życia. Ukończenie 26 lat stanowi cezurę, którą wykorzystują także różnego rodzaju instytucje i przedsiębiorstwa. Jeżeli dane miejsce sprzedaje bilety ulgowe dla studentów, to 26-latkowie są już traktowani tak, jak każdy inny dorosły.
Ukończenie 26 lat to przede wszystkim konieczność rozliczania dochodów jak każda inna osoba fizyczna
Ktoś mógłby powiedzieć, że kwestia ulgowych biletów to co najwyżej drobna niedogodność, którą łatwo przeoczyć. Do tego nie każdy przecież idzie na studia. To prawda. Jest jednak jedna ulga, której utratę błyskawicznie zauważy każdy Polak, który osiąga jakieś dochody. Mam na myśli oczywiście ulgę dla młodych.
Przypomnijmy: dochody młodych osób do wysokości 85 528 zł w roku podatkowym są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Ulga dla młodych obejmuje dochody z pracy na etacie, umowie zlecenia, stażu studenckiego albo praktyki absolwenckiej, stosunku służbowego oraz pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy. Nie obejmuje za to dochodów z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oraz umów o dzieło. Dlaczego akurat ta umowa cywilnoprawna została uznana przez ustawodawcę za niegodną zwolnienia podatkowego? Mam na ten temat swoją hipotezę.
Ukończenie 26 lat sprawia, że zaczynamy rozliczać nasze dochody w taki sam sposób, jak każda inna osoba fizyczna. Należy wspomnieć, że zmiana następuje już w momencie przekroczenia tej magicznej granicy. Zwolnienie nie obejmuje dochodów uzyskanych już następnego dnia po naszych 26 urodzinach. Od naszego następnego wynagrodzenia zostanie już pobrana zaliczka na podatek dochodowy.
Należy także wspomnieć o kolejnej uldze, z której możemy korzystać do momentu, aż ukończymy 26 rok życia. Tym razem chodzi o zwolnienie ze składek ZUS umów zlecenia w przypadku osób, dla których to jedyna forma zatrudnienia. Mogą z niego skorzystać jedynie studenci.
Pozostaje pytanie o to, dlaczego ustawodawca wybrał akurat ukończenie 26 lat za moment przełomowy. Wątpliwości nie budzi sam pomysł, by osłodzić nieco młodym ludziom start w dorosłość. Zazwyczaj mamy do czynienia z osobami, które dopiero starają się dorobić. Warto więc nieco im ulżyć i ująć przynajmniej część ciężarów na rzecz państwa.
Nie wyjaśnia to jednak wyboru tej konkretnej daty. Nawet przy założeniu, że dana osoba ukończyła szkołę średnią w wieku 19 lat, to typowe studia magisterskie skończy w wieku 24 lat. Studia lekarskie trwają 6 lat, a więc wychodzi 25 rok życia. Być może ten jeden rok „zgubił się” w momencie, gdy ustawodawca zdecydował o posłaniu sześciolatków do szkoły? Wydaje się jednak, że mamy do czynienia z arbitralną datą wytyczoną bardziej przez szeroko rozumianą tradycję, niż z jakichkolwiek względów praktycznych.
