Istnienie i przekazywanie miejskich legend czy przekonań bardzo często prowadzi do nieporozumień i problemów, w tym braku świadomości prawnej. W tym miejscu chciałbym wziąć na tapet jedno z przestępstw, które jest popełniane relatywnie często, mimo że przeciętny człowiek bardzo często nawet nie zdaje sobie sprawy z bezprawności swojego czynu albo jest całkowicie przekonany, że w niektórych przypadkach zachowuje się poprawnie. Podpisanie dokumentu w imieniu innej osoby a prawo.
Fałsz materialny
Wyobraźmy sobie sytuację: X prosi Y, aby ten pokwitował w jego imieniu odbiór ważnego listu. Niby nic strasznego, przecież się znają, a zgoda jest wyrażona jasno i klarownie. Y pod nieobecność X podpisuje przy listonoszu formularz potwierdzenia odbioru (jako X), pokwitowując odbiór wspomnianego listu. Z pozoru wydaje się, że nic poważnego się nie stało. Nic bardziej mylnego. Y właśnie dopuścił się przestępstwa z art. 270 kodeksu karnego.
§ 1 Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2 Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.
§ 2a W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3 Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
W tym miejscu należałoby postawić parę pytań, aby lepiej zrozumieć zaistniałą sytuacje.
- Czym jest dokument?
- Czy zaistniało działanie celowe u Y?
- Czy Y dopuścił się podrobienia/przerobienia dokumentu?
Definicja kodeksowa dokumentu zawiera się w artykule 115 kodeksu karnego, w §14
Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.
Formularz potwierdzenia odbioru listu z pewnością jest dokumentem. Działanie celowe zaistniało, gdyż Y złożył podpis „za X”, w określonym celu – odbioru listu. Podpisanie się jako osoba nieuprawniona do tego jest niewątpliwie podrobieniem dokumentu.
Podpisanie dokumentu w imieniu innej osoby
Wbrew pozorom takie sytuacje zdarzają się bardzo często. Mimo, że zdecydowana większość z nich nie wychodzi na jaw, a znaczna część postępowań kończy się na stwierdzeniu znikomej społecznej szkodliwości czynu, to warto mieć na uwadze, że podpisanie się za kogoś na dokumencie jest występkiem zagrożonym karą, która może być nawet pozbawieniem wolności.
Jeżeli ktoś nas prosi, abyśmy w jego/jej imieniu podpisali jakiś dokument, to lepiej użyjmy do tego własnego imienia i nazwiska, dodając stwierdzenie „z upoważnienia” bądź innego, które nie przysporzy nam niepotrzebnych problemów.
