Odpoczynek po pracy jest regulowany przez przepisy Kodeksu pracy. Prawo do odpoczynku jest jednym z podstawowych praw przysługujących każdemu pracownikowi. Zapobiega sytuacji, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki nieprzerwanie tak długo, by nie mógł zregenerować sił przed kolejnym dniem pracy.
Okresy odpoczynku: ile nieprzerwanego odpoczynku przysługuje pracownikowi?
Odpoczynek to czas, którym pracownik dysponuje w całości – nie musi zatem nie tylko pojawiać się w miejscu pracy, ale także np. odbierać telefonów służbowych. Okres nieprzerwanego odpoczynku reguluje par. 1 art. 132 Kodeksu pracy:
§1. Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, z zastrzeżeniem § 3 oraz art. 136 § 2 i art. 137.
Paragraf 1 nie odnosi się jednak do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Wyjątkiem jest również sytuacja, kiedy konieczne jest przeprowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzi lub przeprowadzenie akcji w celu ochrony mienia, ochrony środowiska czy jeśli konieczne jest usunięcie awarii (par. 2 art. 132). Czyli jeśli np. na terenie zakładu miał miejsce pożar, a pracownicy zostaną zobowiązani przez pracodawcę do pomocy przy usuwaniu skutków w ramach nadgodzin, okres odpoczynku może zostać zaburzony. Należy jednak pamiętać, że pracownikowi, którego prawo do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku zostało zaburzone na podstawie par. 2 art. 132, przysługuje w okresie rozliczeniowym równoważny okres odpoczynku.
Uwaga: warto pamiętać, że okres rozliczeniowy nie zawsze jest równy 4 tygodniom. W niektórych zakładach pracy okres rozliczeniowy wynosi kwartał.
Odpoczynek po pracy: ile odpoczynku przysługuje pracownikowi w tygodniu?
Na podstawie art. 133 k.p. pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (przy zastrzeżeniu, że dobowy odpoczynek wynosi co najmniej 11 godzin). Wyjątkiem są sytuacje opisane w art. 132 par. 2 oraz w momencie, gdy pracownik przechodzi na inną zmianę (zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy) tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może być krótszy. Z jednym zastrzeżeniem – nie może być krótszy niż 24 godziny.
Nieprzerwany odpoczynek dobowy w wymiarze 35 godzin (lub 24 w przypadku zaistnienia określonych sytuacji) powinien mieć miejsce w niedzielę. Co ciekawe, niedziela według k.p. rozpoczyna się o godz. 6.00 i trwa kolejne 24 godziny. Wynika to też z tego, że zgodnie z k.p. dobra pracownicza nie rozpoczyna się o tej samej godzinie co kalendarzowa, ale o godzinie, o której pracownik rozpoczyna pracę.
Jeśli z kolei w danym miejscu pracy dozwolona jest praca w niedzielę, odpoczynek może przypadać w innym dniu. Wszystko zależy zatem od miejsca pracy i ustalonego rozkładu czasu pracy.
