Raportowanie schematów podatkowych to nowy obowiązek jaki wprowadziło Ministerstwo Finansów. Zgodnie z wyjaśnieniami regulacje mają zniechęcać podatników do unikania opodatkowania. Za brak dopełnienia obowiązku informacyjnego grożą sankcje sięgające nawet 21,6 mln zł (!). Tym bardziej przepisy wywołują ogromne emocje.
Jakie przepisy regulują obowiązek raportowania schematów podatkowych?
Raportowanie schematów podatkowych reguluje dodany od 1 stycznia 2019 r. do Ordynacji Podatkowej rozdział 11a – Informacje o schematach podatkowych.
Zgodnie z szerokim wyjaśnieniem MF transponowano częściowo Dyrektywę Rady (UE) zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych.
Kogo dotyczy obowiązek raportowania schematów podatkowych (MDR)?
Zgodnie z informacjami MF raportowanie schematów podatkowych obowiązuje promotora, korzystającego i wspomagającego.
Promotorem może być każda osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, która opracowuje, oferuje, wdraża lub zarządza wdrożeniem uzgodnienia. W szczególności będzie to doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku albo innej instytucji doradzający klientem. Nawet wtedy, gdy nie ma miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju.
Korzystającym jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości, której udostępniono, wdrożono uzgodnienie. Także taka, która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia, dokonała czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia. Korzystającym jest co do zasady każdy podatnik lub płatnik.
Wspomagającym jest osoba fizyczna prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. W szczególności biegły rewident, notariusz, osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowy lub dyrektor finansowy, bank lub inna instytucja finansowa, która podjęła się udzielić bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób wsparcia, porad, nadzorowania wdrożenia uzgodnienia.
Co jeszcze warto wiedzieć o obowiązku raportowania?
Wyjaśnienie MF szeroko omawia temat. Warto zwrócić uwagę na to, że obowiązek raportowania schematu przez promotora powstanie dopiero wtedy, gdy go udostępni. Przykładowo publikacje ze względu na swój charakter nie spełniają warunków informowania o schemacie podatkowym.
Ponadto obowiązek raportowania schematów krajowych nie ciąży na korzystającym, gdy nie jest spełnione kryterium kwalifikowane. Tzn. jego przychody lub koszty albo wartość aktywów nie przekraczają 10 ml euro oraz udostępnianie lub wdrażanie uzgodnienia dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej nie przekraczającej równowartość 2,5 ml. Euro.
Obowiązek przekazania schematów dotyczy także mniejszych podmiotów, które są powiązane z dużymi podmiotami, które przekazują informacje o schematach.
Jakich podatków dotyczy raportowanie schematów podatkowych?
Nie ma ograniczeń co do podatków objętych obowiązkiem informacyjnym. Raportujemy schematy podatkowe w zakresie podatków bezpośrednich, pośrednich (VAT, akcyza), lokalnych. Wyłączone są tylko cła.
Raportowanie schematów podatkowych (MDR): czego dotyczy obowiązek informacyjny?
Obowiązkowo przekazujemy trzy schematy: podatkowy, standaryzowany i transgraniczny. Schemat podatkowy to uzgodnienie, które spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą, posiada szczególną cechę rozpoznawczą lub posiada inna szczególną cechę rozpoznawczą. Schemat transgraniczny posiada 2 pierwsze cechy schematu podatkowego, a standaryzowany można wdrożyć lub udostępnić u więcej niż jednego korzystającego. Kryterium główne korzyści oznacza, że korzyść podatkowa jest jedną lub jedną z głównych korzyści uzgodnienia.
Korzyść podatkowa oznacza w myśl ustawy podwyższenie kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku VAT. Niepowstanie obowiązku lub odsunięcie w czasie powstania obowiązku sporządzania i przekazywania informacji podatkowych, w tym informacji o schematach podatkowych.
Uzgodnienie to czynność planowana, których co najmniej jedna ze stron jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego.
Kiedy i komu raportujemy schematy podatkowe?
Raport w postaci elektronicznej jest przekazywany przez Promotora do szefa KAS. W przypadku niewypełnienia przez niego obowiązku obowiązek przechodzi na korzystającego. W ustawie przewidziano też obowiązki informacyjne na wspomagającego. Promotor, co do zasady przekazuje informację w ciągu 30 dni od udostępnienia /przygotowania do wdrożenia.
Po zakończeniu kwartału promotor przekazuje szefowi KAS dane korzystającego, któremu przekazał schemat podatkowy wraz jego numerem NSP (numer schematu podatkowego nadawany przez Szefa KAS po jego nadaniu).
Korzystający przekazuje do szefa KAS informację wtedy, gdy nie zwolnił on promotora z tajemnicy zawodowej. Poza tym promotor nie poinformował o nadaniu schematu NSP lub po udostępnieniu schematu korzystającemu nie wypełnił obowiązku raportowania. Korzystający przekazuje Szefowi KAS informacje o schemacie podatkowym w terminie 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu, przygotowaniu do wdrożenia, dokonaniu pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego. Korzystający będzie musiał przekazać informację do szefa KAS o zastosowaniu w danym kresie rozliczeniowym schematu podatkowej z podaniem numeru NSP.
Ponadto przepisy przejściowe nakładają obowiązek retrospektywnego raportowania schematów podatkowych transgranicznych w przypadku, gdy pierwsza czynność związana z wdrożeniem schematu przypada na dzień po dniu 25 czerwca 2018 r. lub po dniu 1 listopada 2018 r. dla pozostałych schematów. Termin na przekazanie tych schematów podatkowych został odroczony do dnia 30 czerwca 2019 r.
Obowiązek posiadania procedury wewnętrznej
Obowiązek posiadania procedury wewnętrznej, która ma przeciwdziałać niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania schematów podatkowych dotyczy podmiotów działających w charakterze promotorów spełniających kryterium wysokości przychodów lub kosztów (powyżej 8 mln).
Do posiadania procedury wewnętrznej nie są zobowiązani korzystający zatrudniający na umowę o pracę doradcę podatkowego.
Za brak procedury wewnętrznej można otrzymać karę w formie decyzji od szefa KAS za niedopełnienie obowiązku do 2 mln zł, a jeżeli zostało popełnione przestępstwo skarbowego polegające na niedopełnieniu obowiązków wynikających z MDR, co zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu nawet do 10 mln. zł.
Jakie są przewidziane sankcje karno-skarbowe?
W przypadku niewywiązania się z obowiązków informacyjnych lub wywiązania się po terminie przewidziano grzywny w wysokości 720 stawek dziennych. Przewidziano także grzywnę do 240 stawek dziennych w przypadku posługiwania się unieważnionym NSP. Minimalna kara grzywny to 750 zł, a maksymalna to 21,6 mln zł.
Czy raportowanie schematów podatkowych spełni swoją rolę?
W uzasadnieniu projektu MF pisze, że obowiązkowe zasady ujawniania schematów zostały wprowadzone w wielu krajach. Schematy funkcjonują w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, RPA, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Irlandii, Izraelu i Korei. MF szczególnie podkreśla pozytywne efekty wprowadzenia informowania o schematach w Wielkiej Brytanii (DOTAS).
Krytycy regulacji podkreślają, że nasze przepisy rozszerzyły obowiązek informacyjny na schematy krajowe. Poza tym kryterium głównej korzyści podatkowej wcale nie jest obligatoryjne do konieczności przekazania schematu. Wystarczy, że wystąpi szczególna cecha rozpoznawcza/inna szczególna cecha rozpoznawcza. W związku z tym, katalog obowiązku informacyjnego jest tak szeroki, że może to doprowadzić do absurdalnych sytuacji, w których podatnik w obawie przed ogromnymi sankcjami będzie przekazywał zbyt wiele informacji. Nie wpłynie to wtedy na ograniczenie agresywnej optymalizacji podatkowej, a utrudni życie podatnikom.
Budzi także wątpliwość praktycznego uchylenia tajemnicy zawodowej radców prawnych, doradców podatkowych itd. Założenia są takie, że schemat przekazuje promotor po uzyskaniu zgody na uchylenie tajemnicy zawodowej przez korzystającego. Jeżeli korzystający nie wyrazi takiej zgody to będzie zobowiązany sam do jego przekazania do szefa KAS. W każdym wypadku schemat będzie musiał trafić do szefa KAS.
W uzasadnieniu projektu dowiadujemy się, że do tej pory jednym źródłem informacji były wnioski o interpretacje podatkowe. Ponadto różnego rodzaju kontrole i postępowania podatkowe. W założeniu obecne informacje uzyskane z raportów mają przyspieszyć eliminowanie luk w prawie podatkowym. Rodzi się automatycznie pytanie, czy zniechęcanie podatników do optymalizacji podatkowej pójdzie w parze z obniżeniem obciążeń podatkowych.
