Zawarcie umowy – zwłaszcza jeśli chodzi o wykonywanie jakiejś pracy – kojarzy nam się z jej podpisaniem, czyli z formą pisemną. Tymczasem warto pamiętać, że ustna umowa zlecenia, a nawet – umowa o pracę – może być ważna.
Czy ustna umowa zlecenia jest ważna w świetle prawa?
Zazwyczaj zawierając umowę zlecenia ze zleceniodawcą otrzymujemy dwa egzemplarze dokumentu do podpisu – jeden dla nas, drugi dla zleceniodawcy. Z czasem tego rodzaju umowy zaczęto też zawierać elektronicznie. W takiej sytuacji zleceniodawca zazwyczaj skanuje podpisany przez siebie egzemplarz i przesyła go e-mailem zleceniobiorcy. Zleceniobiorca go drukuje, podpisuje, skanuje i odsyła umowę z powrotem.
Co w sytuacji, gdy zleceniodawca stwierdzi jednak, że umowa została zawarta w formie ustnej? Czy jednak ustna umowa zlecenia jest ważna w świetle prawa? Jak najbardziej – bo w przypadku przepisów dotyczących umowy zlecenia ustawodawca nie uregulował szczegółowej formy jej zawarcia. To oznacza, że należy kierować się przepisami ogólnymi kodeksu cywilnego. To z kolei prowadzi do wniosku, że polskie prawo zezwala na dokonanie czynności prawnej – takiej jak zawarcie umowy – w dowolnej formie. Jeśli jest inaczej i konieczne jest np. zachowanie formy pisemnej, przepisy jasno to wskazują. Liczy się zatem w tym przypadku nie forma czy nawet nazwa umowy, a raczej to, czy nosi znamiona umowy zlecenia.
Tym samym ustna umowa zlecenia jak najbardziej może mieć moc prawną. Nie zmienia to jednak faktu, że np. w razie sądowego dochodzenia swoich praw (bo jedna osoba nie wywiązała się z umowy) forma pisemna może posłużyć jako przekonywujący dowód.
Czy umowę o pracę również można zawrzeć ustnie?
Skoro umowę zlecenia można zawrzeć ustnie, to niektórzy być może zastanawiają się, czy jest to możliwe również w przypadku umowy o pracę.
Co do zasady umowę o pracę zawiera się w formie pisemnej. Pracodawca najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną powinien pracownikowi potwierdzić poczynione wcześniej ustalenia na piśmie – tak wynika z art. 29 par.2 Kodeksu pracy:
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Nie oznacza to jednak, że samej umowy pracodawca i pracownik nie mogli zawrzeć ustnie. W takiej sytuacji pracownik otrzymuje później jedynie pisemne potwierdzenie ustalonych wspólnie warunków. Dodatkowo w ciągu maksymalnie siedmiu dni od zawarcia umowy pracodawca musi poinformować pracownika na piśmie także o:
1) obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,2) częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,3) wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,4) obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,5) układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty, a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy – dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy
