Rodzice, dziadkowie czy krewni lubią od czasu do czasu wesprzeć członka rodziny dodatkową gotówką. Stanowi to jednak spory problem dla urzędów skarbowych, które nie są w tych sprawach przesadnie tolerancyjne.
Trudno się dziwić – takie jest w końcu prawo. Natomiast wiele osób po prostu tego prawa nie jest świadome, w rezultacie coraz częściej pojawiają się problemy na linii obywatel-fiskus.
Pieniądze od rodziców dostaje każdy, jednak nie każdy wie, że za niektóre darowizny należy zapłacić podatek. Warto wiedzieć co zrobić, aby nie zaskoczył nas podatek od darowizny gotówki, szczególnie że fiskus w tej sprawie jest bezlitosny i często decyduje… wbrew stanowisku sądów.
Świetną okazją, aby zrozumieć ogólne zasady opodatkowania darowizny, są święta Bożego Narodzenia. Nie dość, że można poćwiczyć ogólne zasady działania podatku od spadków i darowizn na konkretnym przykładzie, to najczęściej święta są też okazją do zrozumienia, czym są tzw. grupy podatkowe.
Patrz: Podatek od prezentów na święta
Podatek od darowizny gotówki od rodziców
Problem z tym przykładem jest jednak taki, że ustawa o podatku od spadków i darowizn inaczej traktuje darowiznę prezentów w postaci rzeczy a inaczej w postaci gotówki. Zasada ogólna (opisana przy okazji artykułu o podatku od prezentów) jest taka, że w przypadku darowizny od rodziców (tj. gdy należymy do I grupy podatkowej), której wartość nie przekracza 9.637,00 zł, obowiązek podatkowy w ogóle nie powstaje.
Uwaga! Na ww. kwotę składa się wartość darowizn nabytych od tej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Innymi słowy, jeżeli wartość prezentów z ostatnich 5 lat przekroczy tę kwotę, obowiązek podatkowy powstanie. Zachowujemy jednak prawo do zwolnienia od podatku, o czym poniżej.
Jeżeli chodzi o darowizny na kwotę powyżej 9.637,00 zł, możemy skorzystać ze zwolnienia z podatku. Wystarczy zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego.
W przypadku darowizny gotówki ustawa stawia jednak dodatkowy wymóg
Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9.637,00 zł, warunkiem zwolnienia jest udokumentowanie otrzymania darowizny:
dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Co to oznacza?
Że darowizny w gotówce dla zwolnienia z podatku, muszą być także udokumentowane przelewem lub przekazem pocztowym.
Podatek od darowizny gotówki, jeżeli rodzina nie ma konta w banku
Podobne pytanie zadała kobieta dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej. Argumentowała, że aby skorzystać ze zwolnienia, wystarczy otrzymaną od rodziców gotówkę „do ręki” osobiście wpłacić na swoje konto. W jej ocenie taki przelew wystarczy.
Fiskus się z jej stanowiskiem nie zgodził uznając, że warunkiem zwolnienia jest to, aby przelew nastąpił z konta darczyńcy na konto obdarowanego.
(Interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB2-3.4015.16.2019. 1.BD)
Podatek od darowizny gotówki – sądy mówią różnie, chociaż sprawa wydaje się (nie)jasna
Z jednej strony dla każdego jest oczywiste, że jak świat światem dzieci otrzymują pieniądze od rodziców. Nikt nie powinien z tego powodu płacić podatków, tak długo, jak istnieje potwierdzenie przekazania środków, bo to po prostu nieżyciowe. Tak np. uznał Sąd w Białymstoku (wyrok WSA z dnia 6 czerwca 2017 r. sygn. akt I SA/Bk 266/17).
Z drugiej fiskus i sądy przy okazji innych wyroków mówią o tym, że regulacja ta odpowiada innej potrzebie tj. „bezpieczeństwa obrotu, poprzez wyeliminowanie prób dokonania wpłaty na rzecz samego siebie środków niewiadomego pochodzenia i nadania tej czynności pozoru wykonania umowy darowizny” (wyrok NSA z dnia 26 listopada 2013 r. II FSK 2967/11).
Z trzeciej strony (© licentia poetica) literalna treść przepisu mówi o „dowodzie przekazania na rachunek płatniczy nabywcy”. Czy taka treść pozwala uznać, że przelew musi nastąpić z konta na konto? Zdaniem innego składu NSA – nie (wyrok NSA z dnia 9 marca 2011 r. sygn. akt II FSK 1953/09).
Podatek od darowizny gotówki – co jeżeli rodzice wpłacili pieniądza na naszą rzecz, ale na konto kogoś innego?
Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku np. zakupu mieszkania. Rodzice dokonują przelew na konto dewelopera. Czy w takim wypadku darowizno została w sposób właściwy udokumentowana, czy przyjdzie nam zapłacić podatek od darowizny gotówki? Tutaj na szczęście sądy uznają, że przelew na konto innego podmiotu wystarczy.
Patrz:
- wyrok NSA z dnia 14 października 2010 r., sygn. akt II FSK 981/09 ws. wpłaty na konto dewelopera
- wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 kwietnia 2011 r., sygn. akt III SA/Po 65/11 ws. wpłaty na konto dilera samochodowego
Co zrobić, żeby ominął nas podatek od darowizny gotówki?
Nie da się ukryć, że najlepszym sposobem na śledzenie przepływu gotówki są właśnie konta bankowe. W historii rachunku da się zobaczyć nie tylko to, że ktoś otrzymał od kogoś 50 tysięcy złotych. Podglądając historię nadawcy, można sprawdzić, skąd te pieniądze się właściwie wzięły. Ciężko więc odmówić słuszności poglądowi NSA, zgodnie z którym wpłata powinna nastąpić z konto na konto. Wciąż jednak zdarza się, że osoby ze starszego pokolenia zamiast rachunków bankowych używają skarpet. W przededniu zniknięcia gotówki jedyne co możemy zrobić to uzbroić się w wiedzę.
Podatek od darowizny gotówki najczęściej płaci się dlatego, że ktoś nie pomyślał zawczasu. Wystarczy przecież, zamiast przyjmować gotówkę „do ręki”, przelać ją z konta na konto. Po przyjęciu gotówki i np. zakupie za nią nieruchomości (i zapłaty podatku od zakupu) fiskus może zainteresować się, skąd mieliśmy takie środki. Niestety brak odpowiedniego udokumentowania darowizny równa się z tym że mleko się już rozlało.
