Świadkowie wydarzenia mogącego być naruszeniem prawa najczęściej składają w sądzie swoje zeznania. Istnieją jednak przypadki, w których mogą odmówić tego typu poświadczeń. Kiedy można skorzystać z tego przywileju?
Istnieją rozmaite sytuacje, w których potencjalnie istotne dla wyroku sądu zeznania mogą być niewypowiedziane poprzez wolę świadków. Przykładowo, podczas awantury rodzinnej, może ucierpieć jeden z jej członków. Choć w pierwszym odruchu wezwana zostanie policja, później członkowie kłótni mogą ochłonąć i stwierdzić, że nie chcą mimo wszystko pociągać drugiej strony do odpowiedzialności. Wtedy powiązania rodzinne umożliwiają odmowę zeznań. Może się to wydarzyć ze względu na regulacje zawarte w art. 182 kodeksu postępowania karnego:
§ 1. Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań.
§ 2. Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia.
§ 3. Prawo odmowy zeznań przysługuje także świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem.
Kim jest „osoba najbliższa”? Termin ten obejmuje: wstępnych (rodziców i dziadków) oraz zstępnych (dzieci, także przysposobionych), rodzeństwo, małżonków (również gdy małżeństwo ustało), powinowatych oraz osoby pozostające we wspólnym pożyciu (konkubenci). Decyzja o nie składania zeznań przeciwko takiej osobie nie musi być poparta odpowiednim uzasadnieniem. Można także skorzystać z tego prawa w stosunku do innej osoby bliskiej, jednak należy udowodnić zażyłość stosunków.
Istnieją także inne przypadki, w których składanie zeznań naruszałoby dobra ważniejsze niż te bronione w przypadku odpowiadania przed sądem. Może to wynikać np. z regulacji tajemnicy służbowej czy państwowej. Są jednak sytuacje, w których z takiej tajemnicy świadkowie mogą zostać zwolnieni przez organ przełożony. Osoby, które jednak zawsze muszą jej dotrzymywać to lekarze, adwokaci, radcy prawni i dziennikarze.
Należy pamiętać o tym, że zeznawanie w przypadku, kiedy takie zeznania miałyby obciążać osobę, z którą jesteśmy związani, często nie są obowiązkowe. W przypadku wątpliwości czy sąd ma prawo żądać danych informacji, warto wcześniej skontaktować się z prawnikiem. Po konsultacji z nim, wolę o powstrzymaniu się od zeznań należy zadeklarować jak najwcześniej, najlepiej przed pierwszym przesłuchaniem. Jeśli nie jesteśmy co do słuszności dzielenia się wiedzą w postępowaniu sądowym, czasem lepiej skonsultować się ze specjalistą. Nasi prawnicy odpowiedzą na wszelkie pytania nadesłane na adres e-mail kontakt@bezprawnik.pl .
