Staż pracy ma wpływ na wiele uprawnień pracowniczych. To właśnie od okresu zatrudnienia będzie zależeć chociażby długość urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi czy wysokość odprawy w razie zwolnienia.
Staż pracy rozumiany jest jako świadczenie pracy w ramach stosunku pracy. Nie będzie do niego wliczanie zatrudnienie na umowę o dzieło czy umowę zlecenia, natomiast zsumowaniu ulegną wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia na umowy o pracę bez względu na przerwy w zatrudnieniu i sposób rozwiązania umowy o pracę.
Z ilością przepracowanych lat ściśle związane są natomiast uprawnienia pracownicze. To właśnie od stażu pracy zależy ilość przysługującego pracownikowi urlopu, ale także długość okresu wypowiedzenia, prawo do emerytury, prawo do nagrody jubileuszowej czy wysokość odprawy – zarówno tej dla zwolnionego pracownika, jak i dla jego bliskich w przypadku odprawy pośmiertnej.
Jak liczyć staż pracy?
Do stażu pracy będzie wliczany okres zatrudnienia jedynie w oparciu o umowę o pracę. Umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło nie będą więc sumowane z okresem pracy na etacie. Jeśli natomiast w danym okresie pracownik był zatrudniony na więcej niż jedną umowę o pracę, do stażu wlicza się wyłącznie jeden z tych okresów.
Oprócz tego staż pracy obejmie także okresy, w których pracownik pracy nie świadczył. Chodzi tu jednak o konkretne sytuacje, które na podstawie przepisów mogą być wliczone do zatrudnienia. Będzie to okres:
- Za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy, jeśli pracownik podjął pracę;
- O który skrócono czas wypowiedzenia w razie zwolnienia pracownika z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, za który przyznano pracownikowi odszkodowanie;
- Czynnej i zawodowej służby wojskowej;
- Odbywania studiów doktoranckich pod warunkiem, że trwały nie więcej niż 4 lata i pracownik uzyskał stopień doktora;
- Pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego;
- W którym współmałżonek prowadzi indywidualne gospodarstwo rolne;
- Pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Staż pracy a urlop wypoczynkowy
Staż pracy będzie miał też wpływ na wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym. Jeśli pracownik zatrudniony jest co najmniej 10 lat, przysługuje mu 26 dni urlopu wypoczynkowego. Jeśli natomiast okres zatrudnienia jest krótszy – wymiar urlopu wynosi 20 dni. W przypadku zatrudnienia na ½ czy ¾ etatu wymiar urlopu jest oczywiście proporcjonalnie mniejszy.
Przy liczeniu stażu pracy w odniesieniu do ilości przysługującego urlopu zgodnie z artykułem 155. doliczane są także okresy związane z edukacją. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się więc z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- szkoły policealnej – 6 lat;
- szkoły wyższej – 8 lat.
Staż pracy a okres wypowiedzenia
Staż pracy będzie mieć też wpływ na długość okresu wypowiedzenia. W tym wypadku jednak nie sumuje się okresów zatrudnienia u różnych pracodawców, a uwzględnia się jedynie czas zatrudnienia u tego pracodawcy, z którym rozwiązuje się umowę. Wyjątkiem jest sytuacja przejścia zakładu na innego pracodawcę, gdy oba te okresy mogą być zsumowane. Okres wypowiedzenia będzie wynosił:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Staż pracy a odprawa
Odprawa będzie przysługiwać pracownikowi zwolnionemu z wyłącznej winy pracodawcy, a także w przypadku zwolnień grupowych. W tym wypadku również pod uwagę bierze się jedynie staż pracy u konkretnego pracodawcy. Odprawa dla pracownika będzie wówczas stanowić równowartość:
- 1-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- 2-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Bliskim zatrudnionego pracownika w przypadku jego śmierci może przysługiwać natomiast odprawa pośmiertna. Jej wysokość również będzie uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wyniesie odpowiednio równowartość:
- 1-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 3-miesięcznego wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat
- 6-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
