Zniesienie stanu epidemii coraz bliżej – nastąpi to, według zapowiedzi ministra zdrowia, już w najbliższy poniedziałek 16 maja. Oficjalny koniec stanu epidemii to jednak też – wbrew pozorom – wiele istotnych zmian prawnych, a dokładniej powrót do części przepisów obowiązujących przed pandemią. M.in. wraca ważny obowiązek pracodawców, z czego wielu pracowników może nie zdawać sobie sprawy.
Wraca ważny obowiązek pracodawców. Chodzi o badania okresowe
Stan epidemii zawieszał obowiązywanie niektórych przepisów prawa. Już wkrótce jednak zaczną obowiązywać ponownie – o ile oczywiście słowa ministra sprawdzą się i 16 maja rząd zniesie stan epidemii na terenie kraju.
Zniesienie stanu epidemii oznacza na przykład, że wraca ważny obowiązek pracodawców. Od marca 2020 r. pracodawcy nie muszą bowiem wystawiać skierowań do lekarzy medycyny pracy na badania okresowe pracowników. Jeśli jednak stan epidemii zostanie zniesiony, ponownie będą mieć taki obowiązek.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownicy powinni poddawać się wstępnym, kontrolnym i okresowym badaniom zleconym przez lekarza medycyny pracy. Dodatkowo okresowe i kontrolne badania powinny być przeprowadzone – w miarę możliwości – w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Częstotliwość wykonywania badań okresowych jest określona w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1996 roku. Wynika z niego, że badań nie należy wykonywać częściej niż raz w roku, ale jednocześnie – nie rzadziej niż co pięć lat.
Skierowane do lekarza medycyny pracy wystawia pracodawca – i to on pilnuje wszystkich terminów i obowiązków w tym zakresie. Należy jednak mieć równocześnie świadomość, że jeśli już skierowanie zostanie wystawione, a lekarz zleci badania, pracownik ma obowiązek się im poddać. W innym wypadku naraża się na poważne konsekwencje – łącznie z wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę bez konieczności zachowania okresu wypowiedzenia.
Nie wszystkie badania w czasie pandemii zostały wstrzymane
Warto jednocześnie pamiętać, że wprawdzie pracodawcy mogli czasowo nie wystawiać skierowań do lekarza medycyny pracy z myślą o wysłaniu pracowników na badania okresowe, o tyle nadal pracodawcy zobowiązani byli m.in. kierować swoich pracowników na badania kontrolne po dłuższej nieobecności zatrudnionego z powodu choroby. Pracodawcy musieli również wystawiać skierowania do lekarzy medycyny pracy dla osoby, która miała być zatrudniona w firmie – badania wstępne nadal były obowiązkowe. W szczególnych wypadkach, które określa Kodeks pracy, pracodawca był zobowiązany do wystawiania skierowania również w związku z innymi badaniami. Chodzi m.in. o pracodawców zatrudniających osoby pracujące w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających.
