Pomoc społeczna często kojarzy się z dość niskimi kwotami przyznawanych zasiłków. Dodając do tego konieczność spełnienia kryterium dochodowego, okazuje się, że wiele osób będących w trudnej sytuacji, nie może skorzystać z pomocy. Istnieje jednak świadczenie, które choć trochę wymyka się tym standardom.
Pomoc w sytuacji nieprzewidzianych zdarzeń
Zasiłek celowy w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych, bo to o nim mowa może być przyznany osobie albo rodzinie. Podstawowym kryterium jego przyznania jest poniesienie straty. Co istotne jednak, nie każda strata uprawnia do otrzymania zasiłku celowego. Przepisy regulują sytuacje, w których jest to możliwe.
Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. – art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej
Strata w wyniku zdarzenia losowego związana jest z zaistnieniem sytuacji nieprzewidzianej. Takiej, której wystąpienie jest niezależne od danego człowieka i co więcej, niekorzystne dla niego. Powstała w wyniku takiej sytuacji strata, jest więc zupełnie niezależna od osoby, której dotyczy.
Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. – art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej
Strata w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej również związana jest z zaistnieniem sytuacji nieprzewidzianej. Sytuacja taka najczęściej obejmuje jednak określony teren i powoduje szkody jednocześnie wielu osobom.
Warunki przyznania pomocy
Oczywiście podstawowym warunkiem przyznania zasiłku celowego w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych, jest wystąpienie szkody, z nimi związanych. Ta forma pomocy, jako jedna z nielicznych może zostać przyznana niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi. Nie oznacza to jednak, że można w zupełności zapomnieć o pozostałych warunkach przyznawania pomocy społecznej. Koniecznym bowiem jest wystąpienie tzw. ogólnych przesłanek jej udzielenia. Aby więc uzyskać omawiany zasiłek, poza szkodą, musi wystąpić trudna sytuacja życiowa, której dana osoba nie jest w stanie pokonać samodzielnie, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jak słusznie bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 czerwca 2020 r., I OSK 1067/19:
Zasiłek celowy, o którym mowa w art. 40 u.p.s., nie ma charakteru odszkodowawczego – co wymaga podkreślenia – i nie może być traktowany jako rekompensata za straty spowodowane klęską żywiołową.
Powyższe świadczy o tym, że ta forma pomocy przyznawana jest tylko w najtrudniejszych sytuacjach życiowych. Takich, w których egzystencjonalne potrzeby danej osoby, są niemożliwe do zaspokojenia we własnym zakresie.
Wysokość pomocy
Ustalając wysokość pomocy bierze się pod uwagę m.in. wysokość poniesionej straty oraz sytuację osobistą i majątkową wnioskodawcy. Ocenie podlega także podejmowane przez wnioskodawcę działanie (np. skorzystanie z ubezpieczenia) oraz możliwości finansowe samych ośrodków pomocy społecznej. Przepisy nie określają jednej wysokości zasiłku celowego w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych. W praktyce znacznie przekraczają one inne standardowe zasiłki z pomocy społecznej. Najczęściej można się spotkać z kwotami rzędu od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. W niektórych przypadkach kwoty te mogą dochodzić czasem nawet do kilkudziesięciu lub kilkuset tysięcy złotych. W orzecznictwie sądowym podkreśla się jednak, że świadczenie to jest zarezerwowane dla wyjątkowych przypadków. Zauważyć jednak należy, że nie każdą sytuację da się przewidzieć, a strata w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej, może dotknąć każdego człowieka. I czasami nawet osoby, które na co dzień dobrze zarabiają i świetnie sobie radzą, mogą znaleźć się nagle w ekstremalnie trudnej sytuacji. Warto wtedy zwrócić się o pomoc, dzięki której trudną sytuację będzie można łatwiej i szybciej przezwyciężyć.
