Pomimo zapowiedzi resortu sprawiedliwości działalności tzw. kancelarii odszkodowawczych nadal nie uregulowano ustawowo. To luka prawna, która odbija się na bezpieczeństwie obywateli. Rzecznik Praw Obywatelskich, Marcin Wiącek, regularnie otrzymuje skargi dotyczące nieprawidłowości w funkcjonowaniu tych podmiotów: chodzi głównie o zbyt wysokie wynagrodzenia, brak przejrzystości w rozliczeniach i sytuacje, w których poszkodowani nie otrzymują należnych im pieniędzy lub otrzymują je z opóźnieniem. Szczególnie kontrowersyjne są przypadki, gdy wypłata odszkodowania trafia najpierw na konto kancelarii, a nie bezpośrednio do klienta.
Już w 2022 roku RPO zgłaszał te problemy ówczesnemu ministrowi sprawiedliwości i przy okazji apelował o wprowadzenie stosownych przepisów chroniących interesy klientów kancelarii odszkodowawczych.
Działania resortu sprawiedliwości i opóźniona legislacja
Ministerstwo Sprawiedliwości co prawda wspomniało, że prowadzi prace nad ustawą roboczo zatytułowaną „O świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę wynikającą z czynu niedozwolonego”. Projekt trafił do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Lecz od słów często daleko do czynów. Wcześniejsze inicjatywy, w tym podobny projekt z 2018 roku, nie zakończyły się wprowadzeniem skutecznych przepisów.
Także Naczelna Rada Adwokacka próbowała wpłynąć na zmiany, przedstawiając petycję oraz projekty przepisów regulujących świadczenie pomocy prawnej, jednak one również nie przyniosły efektów legislacyjnych. Minister Adam Bodnar przyznał, że problem ma wiele wymiarów i wymaga konsultacji z różnymi interesariuszami.
Przez brak wystarczającej ochrony kancelaria odszkodowawcza to dzisiaj miejsce, z którego klienci korzystają na własne ryzyko
Brak regulacji uderza przede wszystkim w osoby poszkodowane w wypadkach, które często nie mają środków, by skorzystać z usług adwokatów czy radców prawnych. Kancelarie odszkodowawcze oferują im wsparcie już na etapie przedsądowym, w kontaktach z ubezpieczycielami. Jednak brak jasnych przepisów sprawia, że mogą działać nieprzejrzyście, a nawet nieuczciwie.
Skargi składane do UOKiK wskazują na przypadki niejasnych zasad rozliczeń, nakładania kar umownych czy ograniczania prawa do wyboru pełnomocnika. To pokazuje, jak bardzo potrzebna jest przejrzysta i kompleksowa regulacja tego rynku, która z jednej strony zapewni dostęp do pomocy prawnej dla potrzebujących, a z drugiej – zagwarantuje im ochronę przed nadużyciami. Każda kancelaria odszkodowawcza powinna kojarzyć się z przejrzystością działania.
Ministerstwo Sprawiedliwości nie porzuca tematu, a wręcz zapowiada dalsze prace i konsultacje
W aktualizacji z maja 2025 roku minister Bodnar poinformował, że resort kontynuuje prace nad uregulowaniem tego sektora. Złożoność zagadnienia wymaga szczegółowej analizy i uwzględnienia interesów wszystkich stron – zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców. W najbliższym czasie planowane są spotkania z przedstawicielami UOKiK. Kluczowym wyzwaniem pozostaje pogodzenie swobody działalności gospodarczej z potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa i przejrzystości na rynku usług odszkodowawczych.
