Jak sporządzić testament? To pytanie zadaje sobie wiele osób, które wolałyby spisać swoją ostatnią wolę bez pomocy notariusza. Jest to oczywiście możliwe, ale należy pamiętać o tym, że testament własnoręczny – aby był ważny – musi spełniać pewne wymogi.
Testament własnoręczny wcale nie jest gorszy od notarialnego
Do dwóch najpowszechniejszych rodzajów testamentu należy testament własnoręczny oraz notarialny – przy czym warto zaznaczyć, że ten spisany samodzielnie nie jest pod żadnym względem gorszy od notarialnego. Jeśli jest sporządzony prawidłowo, z zachowaniem wszelkich wymogów, to jego moc prawna jest taka sama. Wystarczy zatem, że osoba spisująca testament wie, co powinno się w nim znaleźć i o jakich wymogach formalnych musi przy tym pamiętać.
Jak spisać testament? Można to zrobić samodzielnie
Aby testament własnoręczny (holograficzny) był ważny, konieczne jest sporządzenie go – jak sama nazwa wskazuje – własnoręcznie. Oznacza to, że nie wystarczy na przykład napisać go na komputerze, wydrukować i opatrzyć podpisem.
Oprócz podpisu na testamencie musi widnieć też data. Jest ona ważna z dwóch powodów. Po pierwsze pozwala ustalić, czy w momencie sporządzania testamentu dana osoba miała pełną zdolność do czynności prawnych. Ponadto, jeśli spadkobierca sporządził kilka testamentów, obowiązywać będą postanowienia najnowszego dokumentu (jeśli wykluczają postanowienia z poprzedniego testamentu). Data na testamencie pozwoli więc zweryfikować, czy jest to dokument aktualny. Kodeks cywilny przewiduje jednak, że:
brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Co może się znaleźć w testamencie?
Sporządzenie własnoręcznego testamentu nie jest więc szczególnie skomplikowane. Przede wszystkim należy pamiętać, by wskazać w nich spadkobierców. Jeśli nie zostaną wyszczególnione ich udziały, każda z osób powołanych do spadku będzie dziedziczyć w częściach równych. Należy przy tym pamiętać, że jeżeli w testamencie zostanie pominięta jedna z najbliższych osób, będzie mogła domagać się zachowku, chyba że zostanie w testamencie wydziedziczona. Pozbawienie prawa do zachowku (wydziedziczenie) możliwe jest natomiast tylko w określonych sytuacjach wskazanych przez kodeks.
A jak sporządzić testament, by dana osoba otrzymała konkretny składnik majątku? Przypisanie komuś domu, działki czy innego przedmiotu możliwe jest poprzez zapis zwykły lub windykacyjny. Ten drugi wymaga jednak formy aktu notarialnego, dlatego w testamencie własnoręcznym może znaleźć się tylko zapis zwykły. Zdarza się także, że w testamencie spadkobierca umieszcza polecenia, a także powołuje wykonawcę testamentu.
Testament napisany – i co dalej?
Napisanie testamentu własnoręcznego nie jest trudne. Nie trzeba też tego robić w obecności świadków. Należy natomiast zadbać o to, by po śmierci testament rzeczywiście wywarł zamierzone skutki. Informowanie bliskich o spisaniu ostatniej woli może budzić obawy. Niektórzy mogą próbować namówić przyszłego spadkodawcę do zmiany treści testamentu albo nawet chcieć ukryć czy zniszczyć dokument. Z drugiej strony warto pamiętać, że jeśli nikt o testamencie nie będzie wiedział i nie zostanie on znaleziony, w grę wejdzie dziedziczenie ustawowe.
