Praca komorników to nie tylko tradycyjne akta, morze papieru i urzędowe pieczęcie. To również nowoczesne narzędzia informatyczne, dzięki którym wierzyciele mogą szybciej odzyskać swoje pieniądze.
Praca komorników sądowych, podobnie jak w wielu innych branżach, podlega dużym przeobrażeniom związanym z postępującą elektronizacją. Wprowadzane są coraz to nowe rozwiązania, dzięki którym komornicy mogą działać szybciej i dokładniej, a wierzyciele mają szansę na szybsze odzyskanie swoich pieniędzy. Co ważne, wiele z nowoczesnych rozwiązań informatycznych stosowanych w egzekucji zmniejsza również koszty postępowań, co jest wymierną korzyścią tak dla wierzyciela, jak i dłużnika.
Elektroniczne zajęcia rachunków bankowych
Jednym z najczęściej stosowanych przez komorników sądowych sposobów egzekucji jest egzekucja z rachunków bankowych dłużnika. Do września 2016 r. komornik, aby dokonać zajęcia rachunku dłużnika, musiał do banku wysłać pismo tradycyjną pocztą, co powodowało, że procedura ta trwała co najmniej kilka dni. Na skutek nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 8 września 2016 r., wprowadzono w Polsce zajęcia rachunków bankowych drogą elektroniczną. Zgodnie z art. 8932a kodeksu postępowania cywilnego:
Komornik doręcza pisma bankowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego, a bank wnosi pisma do komornika wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
W oczywisty sposób znacząco zwiększa to szybkość egzekucji – zajęcie w formie elektronicznej z bezpiecznym podpisem elektronicznym komornika trafia do banku w kilka minut. Komunikacja komornika z bankiem przebiega za pośrednictwem infrastruktury systemu OGNIVO, zarządzanego przez Krajową Izbę Rozliczeniową (ta sama instytucja odpowiada również za np. system transakcyjny Elixir, z którym miał do czynienia każdy, kto wykonywał przelew międzybankowy).
Koszt takiego elektronicznego zajęcia jest mniejszy niż tradycyjnego listu poleconego (wynosi kilkadziesiąt groszy). Odpowiednia konstrukcja dokumentów zajęcia ułatwia również pracę bankom. Nie ma choćby potrzeby żmudnego przenoszenia danych z „papierowych” zawiadomień o zajęciu rachunku. Wymagane prawem odpowiedzi na zajęcia (informujące np. o zbiegu egzekucji) również są wysyłane do komorników w formie elektronicznej, co dodatkowo zmniejsza koszty, a zarazem przyspiesza wymianę informacji.
Komornicy też korzystają z systemu ePUAP
Komornicy z bankami komunikują się za pomocą systemu OGNIVO (nie tylko przy zajęciu rachunków – o czym w dalszej części tekstu), natomiast od jakiegoś czasu również z instytucjami państwowymi wymiana dokumentów może następować w formie elektronicznej. Na skutek wspomnianej wcześniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z września 2016 roku komornicy zostali zobowiązani do doręczania niektórych kategorii dokumentów w formie elektronicznej:
Komornik dokonuje doręczeń administracyjnym organom egzekucyjnym oraz organom podatkowym wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej (…)
Cytowany art. 7592 kodeksu postępowania cywilnego znajduje zastosowanie w szeregu powszechnie dokonywanych przez komorników czynności. W szczególności chodzi tu na przykład o zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłat w podatkach. Dokumenty te kierowane są do adresatów za pośrednictwem znanego systemu ePUAP – w tej również formie udzielane są odpowiedzi na pisma komorników. Podobnie, jak ma to miejsce przy elektronicznych zajęciach rachunków bankowych, komunikacja za pośrednictwem ePUAP zmniejsza koszty i przyspiesza obieg korespondencji.
Komornik pyta, instytucje odpowiadają – również drogą elektroniczną
Elektroniczne zajęcia komornicze to nowinka, natomiast już od dawna komornicy korzystali z możliwości kierowania niektórych pism drogą elektroniczną. Chodzi tu o zapytania kierowane przez komorników sądowych na podstawie art. 761 kodeksu postępowania cywilnego o dane niezbędne do prowadzenia egzekucji.
Przykładowo, od dłuższego czasu komornicy sądowi mogą wysyłać takie zapytania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Elektroniczna forma komunikacji pozwala na uzyskanie odpowiedzi nawet w kilkanaście godzin od złożenia zapytania. W konsekwencji komornik szybko może ustalić, gdzie dłużnik pracuje albo jaki jest jego aktualny adres zamieszkania. Posiadanie takich informacji zwiększa skuteczność egzekucji.
Od lat komornicy kierują również elektroniczne zapytania do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Dzięki takim możliwościom komornik może bezpłatnie ustalić, jakie pojazdy posiada dłużnik. Następnie – w toku czynności terenowych – możne on dokonać ich zajęcia na poczet długu.
Elektroniczne zajęcia rachunków bankowych to rozwinięcie dotychczasowej współpracy komorników sądowych z bankami. Od wielu lat komornicy mogą bowiem kierować do banków zapytania o to, czy dłużnicy posiadają rachunki bankowe. Zapytania takie są kierowane za pośrednictwem systemu OGNIVO, a czas odpowiedzi jest czasami liczony w minutach.
Komornicy mogą również posiadać dostęp do bazy PESEL, co umożliwia szybką weryfikację np. danych adresowych dłużnika.
Elektroniczne obwieszczenia o licytacjach, a wkrótce – również licytacje
Wszystkie licytacje majątku zajętego przez komorników sądowych są obwieszczane w internecie, na stronie Krajowej Rady Komorniczej. Niebawem również same licytacje będą mogły się odbywać w formie elektronicznej. Obecnie trwają prace nad stworzeniem specjalnego systemu teleinformatycznego, umożliwiającego dokonywanie przez komorników takich czynności.
Wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań informatycznych do codziennej pracy komorników sądowych ma zatem mnóstwo zalet. Postępowania egzekucyjne mogą być dzięki nim prowadzone szybciej, koszty są niższe, a skuteczność egzekucji – wyższa. Jednocześnie, dzięki posiadanym narzędziom służącym szybkiej weryfikacji danych dłużników (np. numeru PESEL) zmniejsza się szanse na pojawienie się ewentualnych nieprawidłowości. Co ważne, wiele z wymienionych wyżej rozwiązań zostało wprowadzonych na skutek postulatów środowiska komorniczego.
Wpis powstał w ramach wspólnej akcji Bezprawnika i Krajowej Rady Komorniczej, zainicjowanej w celu popularyzacji usług oraz lepszej świadomości społecznej na temat roli komornika.
