Lato jest wyzwaniem nie tylko dla pracowników, ale także dla szefów firm. Praca podczas upałów przekłada się często na spadek produktywności, a w ekstremalnych sytuacjach praca może być wręcz niemożliwa. Sprawdź, kiedy masz prawo odmówić wykonywania obowiązków.
Praca podczas upałów a jej efektywność
Komfort cieplny wpływa na nastrój, efektywność, produktywność oraz ogólne zadowolenie z wykonywanej pracy. Gdy temperatura wewnątrz pomieszczeń jest zbyt wysoka, pracownicy odczuwają znaczne zmęczenie. Natomiast zbyt niska temperatura utrudnia koncentrację. W chłodnych pomieszczeniach efektywność pracy spada o 4 proc., natomiast w przypadku nadmiernie wysokich temperatur może ona nawet spaść o 10 proc. Te wnioski zostały potwierdzone przez badania przeprowadzone na Technicznym Uniwersytecie Helsińskim oraz w Lawrence Berkeley National Laboratory.
Z kolei badania przeprowadzone na amerykańskiej uczelni MIT wskazują, że każdy wzrost temperatury o 1℃ zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia agresywnych zachowań o 3 proc. Psycholog Craig Anderson określa to zjawisko mianem tzw. agresji cieplnej, tłumacząc je dyskomfortem (np. poceniem się), towarzyszącym nam podczas wysokich temperatur.
Komfort pracy zdalnej w czasie upałów
Odpowiednia temperatura w klimatyzowanym biurze to jedno, ale co z osobami pracującymi zdalnie lub hybrydowo? Z danych Pracuj.pl wynika, że takie modele pracy stosuje aż 28 proc. Polaków. Niestety wyniki badań, którymi podzieliła się firma NTT, wskazują, że tylko połowa pracodawców zapewnia swoim pracownikom odpowiednie narzędzia do pracy, jak laptopy, ergonomiczne krzesła czy biurka. Również dostarczenie pracownikom wentylatorów, które mogłyby pomóc w upały, nie jest często priorytetem dla szefów firm.
Tymczasem pracodawcy są zobowiązani zapewnić pracownikom bezpieczne, higieniczne warunki pracy, do których zalicza się także optymalna temperatura w miejscu pełnienia obowiązków. Jeżeli warunki zagrażają zdrowiu lub życiu pracownika, ten ma prawo odmówić wykonywania pracy. Jeśli pracodawca zmusza podwładnych do pracy w nieodpowiednich warunkach, musi liczyć się z karą w wysokości nawet 30 tys. zł.
Obowiązki pracodawcy w ekstremalnych upałach
W trudnych klimatycznie warunkach pracodawca powinien zagwarantować pracownikom dostęp do napojów chłodzących. Zgodnie z przepisami takie warunki pracy występują przy temperaturze powyżej 25°C na zewnątrz. Lub powyżej 28°C w zamkniętych pomieszczeniach.
Aby zapewnić odpowiednią higienę osobistą, pracodawcy powinni zapewnić pracownikom wykonującym prace brudzące na otwartej przestrzeni (bez dostępu do wody bieżącej), dostęp do co najmniej 90 litrów wody na osobę dziennie. Źródło wody pitnej dla pracowników powinno znajdować się w odległości nie większej niż 75 metrów od stanowisk pracy. Dodatkowo, gdy temperatura przekracza 30°C na stałe, pracodawca musi zapewnić pracownikom klimatyzowane pomieszczenie do odpoczynku.
Mogą skrócić czas pracy i wprowadzić dodatkowe przerwy
Pracodawcy nie są zobowiązani do skracania czasu pracy podczas wystąpienia ekstremalnych upałów, jednak mają taką możliwość. W przypadku podjęcia takiej decyzji nie mają prawa obniżać wynagrodzenia pracowników. Co więcej, pracodawcy mogą wprowadzić dodatkowe przerwy w czasie pracy. Przy tym wszystkim są zobowiązani zapewnić dostęp do świeżego powietrza w pomieszczeniach roboczych.
Prawo przewiduje także specjalne ograniczenia dla młodocianych pracowników. Jeśli temperatura w pomieszczeniu przekracza 30°C, a wilgotność względna wynosi powyżej 65 proc., młodociani nie mogą pracować.
