Uchwalona w 2008 roku Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przeszła już 35 nowelizacji, w tym aż trzy tylko w 2023 roku – a to najprawdopodobniej jeszcze nie koniec. Trwają prace nad kolejnymi zmianami, które mają na celu wzmocnić kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta.
Nowe przepisy mają umożliwić rzecznikowi skuteczniejsze prowadzenie postępowań i nakładanie kar na placówki udzielające porad niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną i oferujące tzw. „cudowne” terapie.
Działania Rzecznika Praw Pacjenta wobec „cudownych” terapii
Rzecznik Praw Pacjenta, Bartłomiej Chmielowiec, podkreślił, że medycyna powinna opierać się na faktach i potwierdzonych badaniach. Stąd konsekwentne działania i kontrole wobec placówek, które oferują pacjentom metody „leczenia” wątpliwej jakości.
W latach 2020–2023 Rzecznik Praw Pacjenta wydał 36 decyzji stwierdzających stosowanie praktyk naruszających prawa pacjentów. Wykryte przypadki mogą być niestety jedynie wierzchołkiem góry lodowej. Problem dotyczy m.in. stosowania preparatów oraz wlewów witaminowych w profilaktyce i terapii niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Chmielowiec zaznaczył, że takie praktyki nie tylko nie gwarantują wyleczenia, ale mogą również opóźnić bezpieczne i skuteczne leczenie zgodne ze sztuką. Oprócz narażenia pacjenta na niepotrzebne ryzyko zwykle prowadzą również do utraty dużych pieniędzy.
Edukacja i nowe regulacje sposobami na szarlatanerię
Według Rzecznika Praw Pacjenta działania na rzecz poprawy leczenia powinny skupiać się na dwóch aspektach. Po pierwsze: na edukacji społeczeństwa prowadzącej do tego, aby ludzie zachowywali dystans wobec „cudownych” terapii i byli ostrożniejsi wobec ofert niesprawdzonych metod leczenia. Po drugie: na wprowadzeniu nowych regulacji prawnych.
Do Ministerstwa Zdrowia wpłynął już projekt nowelizacji ustawy, który ma na celu wzmocnienie kompetencji Rzecznika Praw Pacjenta i ułatwienie mu walki z nierzetelnymi terapiami. Chmielowiec ma nadzieję, że w nowej kadencji Sejm RP zajmie się tym projektem i wzmocni uprawnienia RPP w zakresie prowadzenia postępowań i nakładania kar na placówki działające nieuczciwie.
Konsekwentne działania w obronie pacjentów
Bartłomiej Chmielowiec zwrócił uwagę, że działania rzecznika mające na celu obronę praw pacjentów są konsekwentne i stanowcze, a ich efekt to liczne postępowania w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Rzecznik podkreślił, że pacjent nie może być wprowadzany w błąd, a jego trudna sytuacja nie może być wykorzystywana do zarobku. Dlatego tak ważne jest wzmocnienie uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta, by mógł on skuteczniej i szybciej zaradzić problemowi szarlatanerii.
