Pracownicy muszą od czasu do czasu udać się na kontrolne i okresowe badania lekarskie. Kiedy jednak mają to zrobić? Okazuje się, że obowiązkiem pracodawcy jest umożliwienie pracownikowi wykonanie tych badań w godzinach pracy. Tym samym pracownik może zyskać kilka godzin przerwy od obowiązków służbowych. W niektórych sytuacjach – nawet cały dzień.
Okresowe badania lekarskie: pracodawca ma obowiązek dać wolne
Pracownicy podlegają okresowym badaniom lekarskim. Podstawą prawną jest w tym przypadku art. 229 par. 2 Kodeksu pracy:
Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Z kolei na podstawie par. 3 tego samego artykułu pracodawca jest obowiązany do udzielenia pracownikowi wolnego na czas trwania badań. Wynika to z faktu, że okresowe badania lekarskie powinny odbywać się jeszcze podczas trwania godzin pracy. Oczywiście w miarę możliwości – nikt nie wyobraża sobie sytuacji by pracownik, który pracuje głównie na popołudnia lub często bierze nocne zmiany robił okresowe badania lekarskie właśnie w takich porach.
Badania podczas godzin pracy
Wspomniany już art. 229 par. 3:
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Dlaczego właściwie okresowe badania lekarskie powinny być wykonywane w godzinach pracy? Powód jest bardzo prosty – pracodawca, który zleca pracownikowi takie badania, wydaje jednocześnie polecenie służbowe. A skoro tak, to powinno być ono zrealizowane podczas czasu pracy. Taki tok rozumowania potwierdza orzecznictwo sądowe. Przykładem może być wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2000 r., I PKN 642/99. Zgodnie z nim zlecenie badań dotyczy obowiązków służbowych i powinno być traktowane jako jedno z nich.
Warto zwrócić uwagę nie tylko na kwestię należnego wynagrodzenia (do którego pracownik zachowuje prawo), ale także do zwrotu kosztów. Chodzi o przejazd do innej miejscowości, jeśli to właśnie tam pracownik wykonuje okresowe badania lekarskie (przy czym wybór tej miejscowości nie jest przejawem kaprysu, a koniecznością). W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje zwrot kosztów tak jak w przypadku podróży służbowej.
