Testament, pomimo iż prawidłowo sporządzony może okazać się nieważny. Samo jego spisanie również nie rozwiązuje problemów i nie wyklucza tego, iż może być podważany w sądzie. Co więcej, sam w sobie testament nie jest również dokumentem, który świadczy o nabyciu spadku przez spadkobierców. Kiedy testament może być nieważny? Wyjaśniamy.
Jak napisać testament
W istocie swojej rozrządzić majątkiem po swojej śmierci można jedynie poprzez testament. Wiele osób zadaje sobie pytanie jak sporządzić testament. Oczywiście można zrobić to samodzielnie, jak również udać się do notariusza. Wszystko w zasadzie zależy, jak dużym majątkiem dysponujemy oraz jakie chcemy wywołać skutki po swojej śmierci. Jeśli zawiłe przepisy zawarte w kodeksie cywilnym sprawiają nam trudności w podjęciu decyzji jak ogarnąć ten temat, warto skonsultować się z notariuszem, radcą prawnym, bądź adwokatem. Przy czym mieć na uwadze należy, że najbardziej kompetentnym specjalistą do spraw spadkowych będzie właśnie notariusz. Można również wybrać prostszą drogę i zdać się na dziedziczenie ustawowe. Jednak jeśli masz małoletnie dzieci, to pamiętaj, że zbywanie składników majątku przez spadkobierców będzie trudne, ponieważ potrzebna będzie zgoda sądu opiekuńczego. Możesz również testamentem uregulować dziedziczenie części majątku, a resztę pozostawić dziedziczeniu ustawowemu.
Kiedy testament może być nieważny
Spiesz się ze sporządzeniem testamentu. Zawsze możesz go zmienić lub odwołać. Jednak jeśli sporządzisz go za późno, może okazać się, że jest nieważny. Przesłanki do stwierdzenia nieważności testamentu znajdziesz w art. 945 Kodeksu cywilnego, a są to sytuacje, gdy testament został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome bądź swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
- pod wpływem błędu uzasadniającym przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
- pod wpływem groźby.
A zatem wystarczy tak naprawdę początek niezbyt ciężkiej choroby psychicznej, bądź demencji, aby testament mógł zacząć budzić wątpliwości co do swej ważności. Tak samo, gdy testator zażywa leki oddziałujące na świadomość, bądź nadużywa alkoholu. Może również wzbudzić wątpliwość co do ważności testamentu sporządzanie go w stanie wzburzenia emocjonalnego, związanego przykładowo z nagłym zachorowaniem.
Testament sporządzony z naruszeniem przepisów księgi IV, działu I, rozdziału I ustawy Kodeks cywilny również będzie nieważny, chyba że przepisy stanowią inaczej.
Podważanie ważności testamentu w sądzie
Każdy testament można próbować podważać. Nawet ten sporządzony w formie aktu notarialnego. Podważać testament może również każdy, kto ma w tym interes. Niekoniecznie musi być to interes prawny. Zatem podważać testament może nie tylko osoba, która została pominięta w testamencie, a dziedziczyłaby ustawowo. Może to być nawet sąsiadka zmarłego, która posiada wiedzę, iż testament nie był odzwierciedleniem rzeczywistej woli zmarłego. Oczywiście podważenie testamentu może nastąpić jedynie przed sądem. Natomiast osoba podważająca powinna dysponować stosownymi dowodami.
Testament nie świadczy jeszcze o nabyciu spadku
Najczęściej testamenty sporządzają osoby starsze. Przekazują swoim spadkobiercom też informację, iż ten testament „załatwia już wszystko i nic nie trzeba dalej robić”. Otóż nic bardziej mylnego. Testament stanowi jedynie wolę i rozrządzenie majątkiem testatora. Postępowanie spadkowe po zmarłym trzeba przeprowadzić niezależnie od tego czy testament jest, czy go nie ma. Mamy do wyboru dwie drogi. Drogę dłuższą i trochę tańszą, czyli przeprowadzenie postępowania spadkowego w sądzie. Bądź drogę krótszą i sprawniejszą, czyli notarialną. Aby sprawę załatwić u notariusza, trzeba wiedzieć, iż muszą na spotkanie stawić się wszyscy spadkobiercy ustawowi, czyli nawet Ci, którzy nie są wymienieni w testamencie. Wszyscy również muszą być zgodni co do nabycia spadku przez osoby w testamencie wskazane. Jeśli ktokolwiek ma inne zdanie w tej kwestii, to pozostaje tylko sądowe postępowanie spadkowe. Dokumentami, które świadczą o nabyciu spadku przez spadkobiercę jest Postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku wydane przez sąd, bądź Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza.
