Ekshumacja ludzkich szczątków niekiedy jest niezbędna, aby umożliwić wyjaśnienie przyczyn śmierci ofiary. Nie jest to często stosowana czynność procesowa, ale wywołuje wielkie emocje, nie tylko w przypadku śledztwa w sprawie katastrofy smoleńskiej. Jakie przepisy regulują ekshumacje? Czy zgoda rodziny jest konieczna do jej przeprowadzenia?
Co do zasady, jeśli zachodzi podejrzenie, że śmierć człowieka mogła nastąpić w wyniku czynu zabronionego, obligatoryjna jest sekcja zwłok („oględziny i otwarcie zwłok”, jak określa to kodeks postępowania karnego). Czasami jednak okoliczności uzasadniające tego rodzaju działania organów ścigania ujawniane są w toku postępowania. Wówczas (art. 210 kpk):
w celu dokonania oględzin lub otwarcia zwłok prokurator albo sąd może zarządzić wyjęcie zwłok z grobu
Szczegółowe zasady postępowania po wydaniu przez prokuratora lud sąd odpowiedniego zarządzenia reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi.
Ekshumacja – kiedy można ją przeprowadzić?
Ekshumacja jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia. Jeśli zachodzi taka konieczność, w pozostałym czasie jest to możliwe za zgodą powiatowego lub portowego inspektora sanitarnego. Organ należy ponadto zawiadomić o każdym zamiarze przeprowadzenia ekshumacji. Zgoda rodziny na przeprowadzenie ekshumacji nie jest konieczna.
Ekshumacja to jednak nie tylko czynność podejmowana w procesie karnym. Czasami osoby bliskie zmarłemu chcą przeniesienia zwłok z jednego miejsca pochówku na inne. Wówczas osoby uprawnione na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tj. małżonek, krewni wstępni i zstępni, krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa oraz powinowaci w linii prostej do 1 stopnia) mogą złożyć wniosek o ekshumację. Wniosek taki musi być odpowiednio umotywowany i zawierać:
- nazwisko, imię lub imiona, nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej;
- datę i miejsce zgonu;
- miejsce, z którego zwłoki albo szczątki ludzkie zostaną przewiezione;
- miejsce pochówku;
- środek transportu, którym zostaną przewiezione zwłoki albo szczątki ludzkie;
- nazwisko, imię lub imiona, adres zamieszkania wnioskodawcy oraz numer i seria dokumentu tożsamości.
Zgodę na ekshumację musi w takim wypadku wyrazić inspektor sanitarny.
Masz jakiekolwiek wątpliwości lub problemy z ekshumacją, pochówkiem lub innymi, i chciał(a)byś uzyskać poradę prawnika? Z redakcją Bezprawnik.pl współpracuje zespół prawników specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym kontakt@bezprawnik.pl, a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
