Najwyższa Izba Kontroli (NIK) prześwietliła Polski Ład. wyraziła negatywną opinię na temat sposobu przygotowania przez ministra finansów projektu ustawy Polski Ład, będącego największą od 30 lat zmianą w polskim systemie podatkowym. Reforma została wprowadzona bardzo szybko, co skończyło się potężnym chaosem.
Uchwalenia przepisów nie poprzedzono odpowiednimi analizami, co wymusiło natychmiastowe i szerokie działania naprawcze zaraz po wprowadzeniu zmian.
NIK krytycznie o Polskim Ładzie – brakowało należytego podejścia
Według Najwyższej Izby Kontroli w trakcie przygotowywania ustawy Polski Ład minister finansów nie przeprowadził szczegółowych analiz potencjalnych skutków promowanych zasad obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie uwzględniono również tego, jak zmiany wpłyną na sytuację różnych grup pracowników w ciągu roku podatkowego i po jego zakończeniu. Obejmowało to m.in. osoby otrzymujące wynagrodzenia nie w pełni oskładkowane oraz tych, którzy uzyskiwali przychód z różnych źródeł, co mogło doprowadzić do poważnych rozbieżności w rozliczeniach.
97 opinii, ponad 900 stron – było za mało czasu na analizę
Proces legislacyjny Polskiego Ładu odbywał się między 26 lipca a 30 sierpnia 2021 roku. W ramach procesu legislacyjnego, łącznie z uzgodnieniami, opiniowaniem oraz konsultacjami publicznymi, Ministerstwo Finansów otrzymało 97 opinii o łącznej objętości ponad 900 stron. Niemniej, większość z nich wpłynęła w ostatnim dniu przewidzianego terminu lub później. W wyniku tego resort miał za mało czasu na dogłębną analizę.
Brak czasu na przemyślane przestudiowanie uwag znacznie ograniczył korzyści płynące z tego etapu prac nad ustawą, co w efekcie doprowadziło do licznych późniejszych nowelizacji i poprawek.
Krajowa Informacja Skarbowa zasypana pytaniami
Brak odpowiedniego przygotowania podatników do zmian przeprowadzonych w ramach Polskiego Ładu spowodowały ogromne zamieszanie i niepewność wśród obywateli. Niestety, jak stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli, popularyzowane w tamtym czasie przez Ministerstwo Finansów organizowanie szkoleń w zakresie Polskiego Ładu wcale nie sprzyjało rzetelnemu i terminowemu przygotowaniu pracowników oraz funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej do wprowadzenia reformy.
Efekt chaotycznie wprowadzonych przepisów zamanifestował się zwiększonym zainteresowaniem usługami Krajowej Informacji Skarbowej. W pierwszym półroczu 2022 roku udzieliła ona ponad 50 tys. odpowiedzi dotyczących nowych regulacji. W odpowiedzi na negatywne skutki reformy NIK zaleciła Ministerstwu Finansów oraz innym odpowiednim organom administracji skarbowej serię działań mających na celu poprawę procesu legislacyjnego, w tym lepsze przygotowanie zmian podatkowych oraz zwiększenie wsparcia dla podatników w adaptacji do nowych przepisów.
