W Polsce, mimo rosnącej świadomości ekologicznej i nacisków ze strony Unii Europejskiej, wciąż istnieje duża luka w zakresie gospodarki cyrkularnej. Jak wynika z raportu instytutu INNOWO, opracowanego we współpracy z agencją Natural State z Norwegii i organizacją Circle Economy, tylko 10,2 proc. materiałów i surowców ponownie trafia do obiegu, co oznacza, że luka w cyrkularności polskiej gospodarki wynosi blisko 90 proc.
W czym tkwi problem? W dużej mierze w niedoskonałych krajowych regulacjach prawnych. Utrudniających wykorzystanie na większą skalę w takich materiałów jak uboczne produkty spalania węgla (UPS). Chodzi o popioły, gipsy i żużle.
Gospodarka cyrkularna – koncepcja i wyzwania
Gospodarka o obiegu zamkniętym (cyrkularna) jest przeciwieństwem tradycyjnej gospodarki liniowej, opartej na modelu „wyprodukuj, użyj, wyrzuć”. W modelu cyrkularnym materiały są wykorzystywane jak najdłużej się da, a następnie, po przetworzeniu, ponownie wprowadzane na rynek. Takie podejście pozwala na oszczędność surowców i znaczne zmniejszenie ilości odpadów.
Wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego w polskich firmach jest coraz popularniejsze, m.in. dzięki wytycznym narzuconym przez Unię Europejską promującą zrównoważony rozwój.
Do czego można wykorzystać UPS-y?
UPS-y to popioły, gipsy, żużle i inne substancje. Powstają w elektrowniach i elektrociepłowniach i można je przetworzyć na pełnowartościowe produkty. W Polsce rocznie powstaje około 20 mln ton UPS-ów. Znajdują one zastosowanie m.in. w produkcji betonu i rekultywacji gruntów, podbudowie dróg czy odśnieżaniu ulic.
Implementacja gospodarki o obiegu zamkniętym w praktyce przemysłowej przyczynia się do efektywniejszego wykorzystania zasobów. Pozwala zmniejszyć ilość odpadów i poprawić rentowność przedsiębiorstw poprzez oszczędności surowcowe. Poprzez wkład w rozwój zrównoważonej gospodarki na szczeblu krajowym i europejskim firmy mogą pokazać swoje zaangażowanie w ochronę środowiska oraz innowacyjność.
Przyszłość polskiej gospodarki cyrkularnej
Pełne wdrożenie przez wspólnotę europejską zasad gospodarki cyrkularnej jest kluczowym elementem Europejskiego Zielonego Ładu. Koniecznym do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Według Komisji Europejskiej wprowadzenie zasad GOZ w całej unijnej gospodarce może przyczynić się do wygenerowania kilkuset tysięcy nowych miejsc pracy. W Polsce zasadniczą kwestią pozostaje zmiana prawa.
Jak powiedziała w wywiadzie dla Newserii Biznes dr hab. inż. Magdalena Wdowin z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, „w regulacjach krajowych przede wszystkim powinien się zmienić status odpadów po przetworzeniu. One powinny mieć status produktów, dzięki czemu mogłyby mieć zastosowanie w dalszym użytkowaniu”.
