Coraz więcej młodych osób w Polsce próbuje odebrać sobie życie. To alarmujący sygnał wieszczący ekspansję problemów psychicznych i emocjonalnych wśród osób do 18 roku życia. Mimo że liczba prób samobójczych rośnie w zatrważającym tempie, to liczba prób zakończonych śmiercią na szczęście nie zmienia się tak dynamicznie. Tak czy inaczej, problem samobójstw wśród dzieci i nastolatków wymaga natychmiastowej reakcji.
W 2021 roku odnotowano 1496 prób samobójczych osób poniżej 18 lat, z czego 127 okazało się skutecznych. To w porównaniu do 2020 roku wzrost o odpowiednio 77 i 19 proc. Każdego dnia w Polsce średnio sześcioro dzieci próbuje odebrać sobie życie. Na każdą niespełna 30-osobową klasę przypada przeciętnie dwóch uczniów po próbie samobójczej. Ta przykra statystyka jest paradoksalnie najlepszym bodźcem motywującym do zdecydowanego działania.
Próby samobójcze wśród dzieci to wołanie o pomoc
Przyczyny, z powodu których ktoś chce odebrać sobie życie, są różne – począwszy od przemocy fizycznej oraz psychicznej, przez zaniedbanie emocjonalne, po depresję i przemoc rówieśniczą. Ta aż siedmiokrotnie zwiększa ryzyko podjęcia próby samobójczej.
Niebagatelne znaczenie ma tutaj edukacja pedagogów i rodziców pod kątem rozpoznawania kryzysu emocjonalnego u dzieci. Pomocy im w trudnej sytuacji i reagowania na próby samobójcze. Program Wspierająca Szkoła, stworzony przez Fundację Adamed we współpracy z serwisem Życie Warte Jest Rozmowy, oferujący szkolenia dla nauczycieli i wsparcie dla rodziców oraz nauczycieli w zakresie pierwszej pomocy emocjonalnej i procedur kryzysowych, jest odpowiedzią na te potrzeby.
Szkoły trzeba przygotować na kryzysy psychiczne uczniów
Niezbędne jest wypracowanie i wdrożenie procedur kryzysowych w szkołach. Schematy umożliwią właściwą reakcję na kryzysy emocjonalne u uczniów. Istnieje duża różnica między szkołami, które mają opracowane procedury kryzysowe, a tymi, które ich nie posiadają. Lub w których wymagają one poprawy. Postępowanie zgodnie z przyjętym planem może uratować dziecku życie.
Rodzice, ale i nauczyciele, spędzający dużo czasu z dziećmi, mogą odgrywać szczególną rolę w zauważaniu zmian w zachowaniu uczniów. I interweniowaniu w odpowiednim momencie. Ważna jest współpraca między nauczycielami i rodzicami oraz odpowiednia edukacja i szkolenia gotowe pomóc zapobiegać tragediom. Trzeba m.in. zapobiec szerzeniu się efektu Wertera, czyli maksymalnie zmniejszyć ryzyko sytuacji, w której czyjeś samobójstwo wyzwala falę prób odebrania sobie życia przez innych.
Problem jest szerszy
Nie tylko statystyka prób samobójczych dzieci i młodzieży daje do myślenia. Trudna sytuacja panuje również wśród dorosłych. Jak poinformował GUS, to mężczyźni stanowią około 80 proc. wszystkich osób odbierających sobie życie w Polsce.
Liczba samobójstw panów od lat utrzymuje się na niepokojąco wysokim poziomie, wynoszącym około 4,2–4,5 tys. przypadków rocznie. Kilka razy więcej niż u kobiet. Najcięższe kryzysy psychiczne dotykają osób około 40 i 60 roku życia.
