Wiosna i lato to czas, kiedy bujna zieleń wprawie prawie wszystkich w dobry nastrój. Prawie wszystkich, ponieważ kierowcy czasem na zieleń narzekają, w dodatku słusznie, jeżeli ta ogranicza widoczność na drodze. Okazuje się, że to zarządca drogi jest odpowiedzialny za kontrolowanie przydrożnej roślinności. Jeżeli przydrożna zieleń ogranicza widoczność, za spowodowane tym stanem rzeczy wypadki może odpowiadać właśnie zarządca drogi.
Przydrożna zieleń ogranicza widoczność? Zarządca drogi musi coś z tym zrobić
To zarządca drogi jest zobowiązany do dbałości o jej prawidłowy stan, a więc również o kwestie bezpieczeństwa. Drzewa i krzewy, które ograniczają widoczność, zwłaszcza w rejonie wyjazdów ze stref zamieszkania, czy skrzyżowań, potrafią doprowadzić do wielu niebezpiecznych sytuacji. I to właśnie zarządca drogi powinien dbać o to, żeby przydrożna roślinność widoczności nie ograniczała.
Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych zarządca drogi ma obowiązek m.in. utrzymywać w odpowiednim stanie zieleń przydrożną, a więc przycinać i usuwać drzewa oraz krzewy. Można stwierdzić, że przycinanie i usuwanie drzew i krzewów jest zasadne w dwóch sytuacjach. Po pierwsze – w momencie, kiedy drzewa lub krzewy mają zwisające, suche konary, lub same chylą się ku upadkowi. Po drugie, kiedy drzewa i krzewy ograniczają widoczność.
Własność działki, na której znajdują się przeszkadzające rośliny, nie ma znaczenia
Jak się okazuje, kwestia własności przydrożnych drzew i krzewów nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia – nawet jeżeli drzewa i krzewy znajdują się na działce prywatnej, to zarządca drogi odpowiada za bezpieczeństwo, tak więc to on powinien zobowiązać (skutecznie) właściciela posesji, na której rośnie problematyczna roślinność do usunięcia zagrożenia, lub przyciąć drzewa samodzielnie. Tak przynajmniej wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 2016 roku (I ACa 287/16), w którym skład sędziowski orzekł, że:
Jeżeli zieleń przydrożna zagraża bezpieczeństwu na drodze publicznej to kwestia własności nieruchomości, na której drzewo się znajduje, nie wyklucza odpowiedzialności zarządcy, który miał obowiązek podjąć czynności, których celem było utrzymanie w obrębie tzw. pasa drogowego drzew i krzewów w sposób mający wyeliminować wszelkie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu na drodze publicznej.
Zatem niezależnie od tego, czyje faktycznie jest drzewo czy krzew, które stanowi zagrożenie (czyli na przykład ogranicza widoczność na drodze) to zarządca drogi, jako podmiot zobowiązany do zapewnienia na drodze bezpieczeństwa, ma podjąć odpowiednie działania i nie ma możliwości uchylania się od tego obowiązku. Co więcej, ustawa o drogach publicznych nakłada na zarządcę drogi obowiązek kontrolowania stanu drogi, tak więc fakt, że zarządca nie wiedział o zagrożeniu, nie jest przesłanką do zwolnienia go z odpowiedzialności, ale zaniechaniem.
Odpowiedzialność za zdarzenia drogowe spowodowane ograniczoną widocznością
Sytuacje, kiedy za zdarzenia drogowe, spowodowane ograniczoną widocznością, odpowiedzialność ponoszą zarządcy dróg, znajdują swój finał na sądowej wokandzie. A sądy przyznają rację poszkodowanym, a więc osobom, które uczestniczyły w zdarzeniu drogowym, którego przyczyną była zła widoczność. Przykładem może być Wyrok Sądu Rejonowego w Biskupcu z 2020 roku (I C 321/19), w którym skład sędziowski zauważył, że:
Spór pomiędzy stronami sprowadzał się do kwestii winy zarządcy drogi, która w ocenie powoda polegała na zaniechaniu utrzymania właściwej widoczności poboczy. Zatem kwestią wymagającą ustalenia było, czy istnieją podstawy dla przypisania zarządcy drogi winy w nienależytym utrzymaniu jej stanu. Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi przepis art. 417 k.c. w związku z art. 822 k.c. W myśl art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi Skarb Państwa, lub jednostka samorządu terytorialnego, lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
Tym samym jeżeli do szkody doszło w wyniku zaniechania zarządcy drogi, a więc przez nieodpowiednie podejście do kwestii przycinania przydrożnej zieleni, to zarządca drogi zobowiązany jest do naprawienia wynikłej stąd szkody.
