Czy zasiłek chorobowy można otrzymać nawet po utracie pracy? Okazuje się, że tak – chociaż nie zawsze

Choroba to coś, co może przytrafić się każdemu. Często też różne przypadłości przytrafiają się w najgorszym momencie np. w okresie wypowiedzenia czy po utracie pracy. Warto więc wiedzieć, komu przysługuje zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia i jakie warunki trzeba spełnić, by go otrzymać.

Zasiłek chorobowy przysługuje nawet tym, którzy przestali pracować

Dobrą wiadomością dla wszystkich byłych pracowników jest to, że faktycznie mają prawo uzyskać zasiłek chorobowy nawet po utracie pracy. Jednak nie jest to wcale takie proste.

Logiczne jest, że zasiłek po ustaniu zatrudnienia nie będzie wypłacany przez byłego pracodawcę. W takiej sytuacji pieniądze na konto chorego przesyła Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednak aby kwalifikować się do zasiłku chorobowego w takiej sytuacji trzeba:

• być niezdolnym do pracy przez minimum 30 dni bez przerwy,
• niezdolność powinna powstać maksymalnie 14 dni po ustaniu zatrudnienia lub 3 miesiące w przypadku choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (oznaczonej na zwolnieniu literą „E”).

Oznacza to, że gdy ktoś skończy pracę 31 sierpnia, a zachoruje 4 września i jego choroba będzie trwała przez dwa tygodnie, to nie może liczyć na pomoc w formie zasiłku, pomimo tego, że z powodu niezdolności do pracy nie miał możliwości znalezienia nowego miejsca zatrudnienia.

W innym przypadku, jeżeli ktoś pracował do 31 października, a potem otrzymał dwa zwolnienia lekarskie: pierwsze od 2 do 4 listopada, a drugie od 10 listopada do 23 grudnia, to za pierwsze z nich nie otrzyma zasiłku, a za drugie już tak, ponieważ niezdolność trwała dłużej niż 30 dni bez przerwy.

Jeżeli ktoś choruje jeszcze podczas zatrudnienia, jemu także należy się zasiłek chorobowy

Sytuacja, w której pracownik choruje podczas okresu zatrudnienia, a następnie, po rozwiązaniu umowy o pracę nadal jest chory, jest łatwiejsza.

Takiemu ubezpieczonemu przysługuje wtedy zasiłek chorobowy od pierwszego dnia bez pracy. Jedyne co się może zmienić to podmiot, który wypłaca pieniądze. W przypadku osób zatrudnionych w większych firmach, zatrudniających powyżej 20 pracowników, zarówno wynagrodzenie, jak i zasiłek chorobowy wypłaca podmiot zatrudniający. Natomiast w przypadku zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, od pierwszego dnia po zakończeniu umowy ubezpieczonego, wypłatę na siebie przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wnioski o zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia należy złożyć samodzielnie. ZUS nie wypłaci pieniędzy automatycznie

Aby otrzymać pieniądze za czas choroby po zakończeniu zatrudnienia, trzeba samemu złożyć wszystkie niezbędne wnioski. Dla wielu byłych pracowników może być to sytuacja nowa, bowiem tak długo, jak byli zatrudnieni, zazwyczaj wystarczyło tylko uzyskać zwolnienie lekarskie, by nie martwić się tym, czy wypłacone zostanie wynagrodzenie lub zasiłek za ten okres.

W przypadku, jednak gdy zatrudnienia już nie ma, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nie wypłaca pieniędzy automatycznie. Aby je otrzymać, trzeba złożyć:

• wniosek ZAS-53 o zasiłek chorobowy, jeżeli niezdolność do pracy rozpoczęła się jeszcze podczas okresu zatrudnienia,
• oświadczenie Z-10 oraz wniosek ZAS-53 o zasiłek chorobowy, jeżeli niezdolność do pracy rozpoczęła się po ustaniu zatrudnienia.

Do wymienionych druków nie trzeba dołączać kopii zwolnienia lekarskiego, ponieważ, jeżeli zostało ono wystawione w sposób elektroniczny, od razu trafiło także do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wszystkie druki można złożyć albo w formie pisemnej, w dowolnej placówce ZUS albo wysłać elektronicznie za pomocą PUE ZUS.

Nie każdy ma prawo do zasiłku chorobowego. Emeryt, niezależnie od wysokości swojego świadczenia, nie ma co liczyć na świadczenie z powodu choroby

Niezależnie od tego, czy ktoś zachorował jeszcze podczas okresu zatrudnienia, czy już po tym, jak zakończył współpracę z pracodawcą, zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli:

• ubezpieczony ma prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
• kontynuowana jest lub podjęta została działalność zarobkowa, która daje tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym albo jest prawo do świadczeń za okres choroby,
• ubezpieczony ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• ubezpieczony ma prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Na zasiłek nie mogą też liczyć osoby, które nie nabyły prawa do zasiłku, ponieważ nie przepracowały minimalnego okresu wyczekiwania. Wynosi on 30 dni w przypadku osób, które są objęte ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo (jak np. pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę) lub 90 dni, gdy ubezpieczenie jest dobrowolne (dotyczy to m.in. samozatrudnionych oraz osób zatrudnionych na umowy zlecenie).

Do okresu wyczekiwania sumuje się czasy poprzedniego zatrudnienia, jeżeli nie było między nimi przerw dłuższych niż 30 dni. Natomiast zasiłek chorobowy bez tego okresu przysługuje:

• absolwentom szkół, jeżeli przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły,
• ubezpieczonym, których niezdolność do pracy nastąpiła wskutek wypadku w drodze do miejsca zatrudnienia,
• osobom, które mają już dziesięcioletni staż przynależności do ubezpieczenia chorobowego,
• posłom i senatorom, jeżeli przystąpią do ubezpieczenia wypadkowego w ciągu 90 dni od końca kadencji,
• funkcjonariuszem Służby Celnej, który przyjął propozycję pracy i stał się pracownikiem w jednostce organizacyjnej Krajowej Administracji Skarbowej.

Chorować po utracie pracy nie można w nieskończoność

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia, tak jak w każdym innym przypadku, jest ograniczony czasowo. Przysługuje on maksymalnie na 182 dni lub 270, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą albo przypada w trakcie ciąży.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może też samemu wezwać chorującego na kontrolę do lekarza orzecznika. Jeżeli ktoś nie przystąpi do badania, to traci prawo do zasiłku od dnia następującego po wyznaczonym terminie. Tak samo jest w przypadku, gdy ZUS poprosi o dostarczenie wymaganej dokumentacji, a ktoś nie dopełni tego obowiązku.